Kıbrıs

CERN’de bir Kıbrıslı Türk… Buğra Bilin, CERN’e uzanan yolculuğunu anlatıyor

Published

2 yıl önce

Aralık 24, 2023

admin

Evrenin nasıl meydana geldiğini anlamak için inşa edilen “Büyük Hadron Çarpıştırıcısı” adlı dünyanın en büyük parçacık hızlandırıcısına ev sahipliği yapan Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi CERN’de çalışan Kıbrıslı Türk fizikçi Buğra Bilin, gençleri hayallerini takip etmeye çağırıyor.

İsviçre-Fransa sınırında yer alan CERN’de şu anda 100 ülkeden 10 bin civarında bilim insanı çalışıyor. 2010 yılından bu yana CERN’in deneylerinde çalışan Buğra Bilin, “Burada çalışan ilk Kıbrıslı Türk ben değilim ve umarım son Kıbrıslı Türk de ben olmayacağım” diyor. Buğra Bilin halihazırda “CMS Deneyi” için çalışıyor. Bu deney Büyük Hadron Çarpıştırcısı’nda devam eden dört ana deneyden biri…

Türk Ajansı Kıbrıs (TAK) muhabiri, resmi olarak akredite olarak CERN’ü ziyaret etti; hem Buğra Bilin ile röportaj yaptı hem de dünyanın en büyük elektromanyetik mıknatıs kompleksi olarak tanımlanan “Büyük Hadron Çarpıştırıcısını” yerinde gözlemledi.

Fransa-İsviçre sınırında, yerin 100 metre altında bulunan, 27 kilometre uzunluğundaki “Büyük Hadron Çarpıştırıcısı”, on yıl süren inşa sürecinin ardından 2008 yılında faaliyete geçti. Bu muazzam yapı, atom altı parçacıkları neredeyse ışık hızına çıkarıp çarpıştırarak onların temel özelliklerini ortaya çıkarıyor. Nitekim 2012 yılında Büyük Hadron Çarpıştırcısı’nda yapılan deney gözle görülemez, elle tutulamaz bir fiziksel olayın maddelere kütle ve hacim verdiğini gösterdi. Böylece teorik olarak 40 yıldır varlığı bilinen “Higgs Bozonu” ya da daha popüler adıyla ‘Tanrı parçacığı’ ispatlanmış oldu.

-Fizik merakı O’nu CERN’e taşıdı

Lefkoşa’da 1986 yılında doğan Buğra Bilin, inşaat mühendisi bir baba ile memur bir annenin oğlu. Lise eğitimini tamamladığı 2003’e kadar Kıbrıs’ta yaşayan Bilin, bilimsel çalışmalarına 2010 yılından bu yana CERN’de devam ediyor.

Bilim insanı olma hevesi ortaokul dönemine dayanan Bilin, “Doğa olaylarına, örneğin fırtına, güneşin doğuşu ve batışı gibi gözlemleyebileceğim her şeyi en ince detaylarına kadar anlama merakı vardı. İlkokuldayken Almanya’ya gitmiştim ve hiç unutmuyorum, orada ilk kez metroyu ve metro çalışma sistemini gördüğümde ‘bu nasıl işliyor’ diye merak etmiştim. Bu, önemli bir dönüm noktasıydı” diyerek anımsıyor o günleri…

“Etrafımda gördüğüm şeylerin işleyiş prensiplerini anlama merakı beni buraya getirdi” diyen Bilin, lisede kesin olarak fizik okumak istediğine karar vermiş. “Ailem her zaman bu kararıma destek oldu. Hiçbir şekilde ‘mühendis ol, doktor ol’ gibi baskılarla karşılaşmadım” diyen Bilin, bölümü okuduktan sonra ne yapacağı kaygısına da girmemiş, sadece bilimsel sorunları ve nasıl çözülebileceklerini öğrenmek amacıyla fizik bölümünü seçmiş.

“Kariyer gibi bir düşünce hiç aklımda yoktu” diyen Bilin, lisansını tamamlamak üzereyken yüksek enerji fiziği ve parçacık fiziği konularına ilgi duymaya başlamış, Dan Brown’un ‘Melekler ve Şeytanlar’ adlı romanını okuması da bu merakını artıran etkenlerden olmuş.

Ankara ODTÜ’de lisans eğitimini tamamladıktan sonra 2009 yılında yüksek lisansa başlayan Bilin, CERN’e ilk kez 2010 yılında yüksek lisans tezini yazarken gelmiş. 2011 yılında ODTÜ’de doktora eğitimine başlayan Bilin, 2012 yılında CERN’e giderek doktora tezini hazırlamaya başlamış ve 2017 yılında bu süreci tamamlamış.

“Doktoramı tamamladıktan sonra CERN’de Belçika grubunda dört yıl boyunca doktora araştırmacısı olarak çalıştım ve silikon dedektörünün geliştirilmesi üzerine çalışmalarda bulundum” diyen Bilin, sonraki süreci şöyle anlatıyor:

“2021 yılında CERN’ün kendi kontratını aldım ve şu anda burada çalışıyorum. Yani 2010’dan 2023’e kadar 13 yıldır CERN’de araştırmalar yapıyorum. Burada bulunduğum süre zarfında Büyük Hadron Çarpıştırıcısı 2008’de faaliyete geçti. 2010 yılında bir arıza sonrasında veri toplamaya başladık ve bu süreç devam ediyor. 2022’den itibaren üçüncü veri toplama dönemine girdik ve 2024’ün sonuna kadar bu süre devam edecek. Daha sonra yeni bir geliştirme dönemine geçerek daha yoğun proton çarpışmaları yapabilen ve daha fazla veri toplayabilen bir çarpıştırıcı inşa etme sürecine gireceğiz.”

-“İlk günkü heyecanı taşıyorum”

Buğra Bilin, “CERN’e ilk geldiğimde heyecan doluydum ve hâlâ aynı heyecanı taşıyorum. Burada olmak ve bu projelere katkıda bulunabilmek benim için çok önemli” ifadeleriyle bu deneyin bir parçası olmanın gurur verici olduğunu vurguladı.

Bilin, CERN’de farklı milletlerden insanların bir araya gelip, bilimsel amaçlar doğrultusunda çalışması, kimliklerden bağımsız olarak herkesin ortak bir işe katkı koymasının onu en çok etkileyen unsurlardan olduğunu söyledi.

“CERN, savaş sonrası oluşturulan bir laboratuvar olmasına rağmen insanları bir araya getirme amacı güdüyor. 1954’te kurulan Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nin bu amacı hâlâ sürdürülüyor ve projeler devam ediyor” diyen Bilin, CERN’de çalışmanın, bilinmeyeni anlamak amacıyla bir araya gelmiş bir topluluğun parçası olmak anlamına geldiğini belirtti. Bunun bilimsel keşiflere katkı sağlamak için büyük bir motivasyon kaynağı olduğunu da anlatan Bilin, Kıbrıslı Türk gençleri hayallerini takip etmeye çağırdı.

-“CERN’e lise ve üniversite öğrencileri başvurabilir, projeler önerebilir”

CERN’in lise düzeyinde öğrencilerin küçük bilimsel proje başvurularına açık olduğunu ifade eden Buğra Bilin, okulların CERN’i fiziksel olarak ziyaret etmenin yanında internet aracılığıyla “virtual visit” denilen sanal ziyaretler de gerçekleştirebileceklerini aktardı. Üniversite öğrencilerinin de yüksek lisans ve doktora çalışmaları için de CERN’e başvurup gelebileceklerini belirten Bilin, fizikle ilgilenen gençlerin çekinmeden başvuru yapmaları tavsiyesinde bulundu.

TAK

İLGİLİ KONU:

Up Next

DAÜ Rektörü Prof. Dr. Kılıç: “Alacağımız tedbirlerle DAÜ’nün mali yapısı 2024 sonunda toparlanma sürecine girmiş olacak”

KAÇIRMAYIN

BRTK 60 yaşında… Yarın Hakan Çakmak sergisi ve resepsiyon düzenlenecek

Devamını Oku

Yorum Yapabilirsiniz

Kıbrıs

Erhürman, Gazimağusa’da esnafla buluştu

Published

3 saat önce

Ağustos 5, 2025

admin

Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı adayı Tufan Erhürman, Gazimağusa’da esnafla bir araya geldi.

CTP’den yapılan açıklamaya göre, Gazimağusa Büyük Sanayi bölgesinde gerçekleştirilen toplantıda Erhürman, esnafın başta ekonomik sıkıntılar olmak üzere çeşitli konulardaki şikayetlerini dinledi ve çözüm önerilerini paylaştı.

Toplantıda Kıbrıs konusundaki görüşlerini de aktaran Erhürman’a, CTP Gazimağusa İlçe Başkanı Oktay Kayalp eşlik etti.

Devamını Oku

Kıbrıs

KKTC genelinde 2024 yılında işsizlik oranı yüzde 4.9, istihdam oranı yüzde 50.5

Published

3 saat önce

Ağustos 5, 2025

admin

KKTC İstatistik Kurumu Başkanı Sövüda Besimler, 2024 Hanehalkı İşgücü Anketi sonuçlarını açıkladı.

Anket sonuçlarına göre, 2024 yılında KKTC genelinde işsizlik oranı yüzde 4.9, istihdam oranı 50.5 oldu.

İstihdam edilenlerin, yüzde 34.8’ini kadınlar, yüzde 65.2’sini erkekler oluşturdu.

En yüksek istihdam oranı yüzde 59.2 ile Girne’de, en düşük istihdam oranı yüzde 34.6 ile Lefke’de gerçekleşti.

KKTC İstatistik Kurumu Başkanı Besimler yaptığı yazılı açıklamada, anketin, KKTC’deki işgücü yapısını ortaya koymak, istihdam edilenlerin; iktisadi faaliyet, meslek, işteki durum ve çalışma süresi, işsizlerin ise; iş arama süresi ve benzer özellikleri hakkında bilgi derlemek amacıyla uygulandığını kaydetti.

-İşsizlik oranı yüzde 4.9

Anket sonuçlarına göre, KKTC genelinde toplam işsiz sayısı 9 bin 552, işsizlik oranı yüzde 4.9 olarak belirlendi. İşsizlik oranı, erkeklerde yüzde 3.3, kadınlarda ise yüzde 7.8 olarak hesaplandı. 15-24 yaş grubundaki genç nüfusun işsizlik oranı ise yüzde 16.9 oldu.

-İstihdam oranı yüzde 50.5

Toplam istihdamın 185 bin 607 olduğu KKTC genelinde istihdam oranı yüzde 50.5 olarak hesaplandı. En yüksek istihdam oranı yüzde 59.2 ile Girne’de, en düşük istihdam oranı yüzde 34.6 ile Lefke’de gerçekleşti.

-Kadın istihdamı yüzde 34.8

2024’de istihdam edilenlerin, yüzde 34.8’ini, 64 bin 611 kişiyle kadınlar oluşturdu. İstihdam edilen kadınların yüzde 89.3’ünün hizmetler sektöründe çalıştığı belirlendi.

Kadınların, yüzde 87.3’ünün ücretli, maaşlı ve yevmiyeli, yüzde 11.2’sinin kendi hesabına ve işveren, yüzde 1.5’inin ise ücretsiz aile işçisi olarak çalıştığı ortaya konuldu.

-Erkek istihdamı yüzde 65.2

2024’te istihdam edilenlerin yüzde 65.2’sini 120 bin 996 kişiyle erkekler oluşturdu. İstihdam edilen erkeklerin yüzde 73.2’sinin hizmetler sektöründe çalıştığı belirlendi.

Erkeklerin, yüzde 82.2’sinin ücretli, maaşlı ve yevmiyeli, yüzde 17.3’ünün kendi hesabına ve işveren, yüzde 0,6’sının ücretsiz aile işçisi olarak çalıştığı ortaya konuldu.

-Kamuda istihdam edilenlerin oranı yüzde 19.4

Anket sonuçlarına göre, kamu sektöründe istihdam edilenlerin sayısı 36 bin 86 olurken, toplam istihdam içinde kamu istihdamının payı yüzde 19.4 olarak hesaplandı.

-İstihdam edilenlerin yüzde 8’i herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı değil

2024 Hanehalkı İşgücü Anketinde, istihdam edilenlerin yüzde 86.1’inin yaptığı işten dolayı Sosyal Sigortalar Dairesi’ne, yüzde 2.8’inin Emekli Fonu’na, yüzde 3.1’inin diğer Sosyal Güvenlik kurumlarına kayıtlı olarak çalıştığı belirlendi.

İstihdam edilenlerin yüzde 8’inin ise herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalıştığı ortaya konuldu. Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı olmadan çalışan 14 bin 805 kişinin yüzde 72.2’sini erkekler oluşturdu.

-Sektörlere Göre İstihdam

2024 Hanehalkı İşgücü Anketinde istihdam edilenler, tarım, sanayi, inşaat ve hizmetler olarak dört ana sektör ayrımında incelendi.

Toplam istihdam içinde tarım sektörünün payı yüzde 4.9, sanayi sektörünün payı yüzde 7.1, inşaat sektörünün payı yüzde 9.2, hizmetler sektörünün payı ise yüzde 78.8 oldu.

KKTC genelinde 9 bin 46 kişi tarım sektöründe istihdam edilirken, bunların yüzde 12.2’sini 1101 ücretsiz aile işçisi oluşturdu.

-İstihdam edilenlerin eğitim durumu

Anket sonuçlarında, KKTC genelinde istihdam edilenlerin yüzde 35.7’sini lise altı eğitim alanlar ile hiç eğitim almayanların oluşturduğu belirlendi.

İstihdam edilenlerin yüzde 34.3’ünü lise ve dengi okul, yüzde 3.8’ini iki veya üç yıllık yüksekokul, yüzde 23’ünü dört yıllık fakülte veya yüksekokul, yüzde 2.7’sini yüksek lisans (beş veya altı yıllık fakülteler dahil), yüzde 0.5’ini ise doktora mezunları oluşturdu.

-İşgücüne dahil olmayan nüfus

2024 Hanehalkı İşgücü Anketinde, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfusun yüzde 46.9’u 172 bin 290 kişiyle işgücüne dahil olmayanlar oldu.

İşgücüne dahil olmayan nüfus, belli başlı alt gruplara göre incelendiğinde, KKTC genelinde yüzde 29.1 ile eğitimine devam eden 50 bin 123 kişi, işgücüne dahil olmayan nüfus içinde en büyük paya sahip.

Bunu, yüzde 28.6 ile 49 bin 261 ev kadını, yüzde 23.8 ile 41 bin 35 emekli, yüzde 5.4 ile 13 bin 978 çalışamaz halde kişiler takip etti.

-Besimler’den teşekkür

KKTC istatistik Kurumu Başkanı Sövüda Besimler, anketin başarıyla uygulanması ve sonuçlandırılmasında büyük pay sahibi olan hanehalklarına ve kuruma yardımcı olan anketörlere, istatistik üretimi süreçlerinde gösterdikleri iş birliği ve destek için teşekkür etti.

Besimler, bu yıldan itibaren üçer aylık çeyreklikler şeklinde KKTC; yıllık olarak da KKTC tahminlerinin yanı sıra altı ilçe düzeyinde Avrupa Birliği standartlarına uyumlu istatistiklerin üretilip, sonuçlarının kamuoyu ile paylaşılacağını belirtti.

Devamını Oku

Kıbrıs

Başbakan Üstel: Londra–Ercan direkt uçuşlarıyla turizmde yeni bir dönem başlıyor

Published

3 saat önce

Ağustos 5, 2025

admin

Başbakan Ünal Üstel, Ada Kıbrıs Kampanyası kapsamında Londra–Ercan Uçuş tarifesi lansmanında konuştu.

Üstel, AJet iş birliğinde gerçekleştirilen Londra–Ercan uçuş tarifesinin lansmanında yaptığı konuşmada, “Bugün bizim için anlamlı bir gün. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin lokomotif sektörü turizmdir. Turizmin gelişebilmesi için en önemli unsur ulaşımdır. Ülke olarak tüm kaynaklarımızı turizme endeksliyoruz. Bu anlayışla hayata geçirdiğimiz bu projenin mutluluğunu yaşıyoruz” dedi.

Tarih boyunca Kıbrıs Türk halkının çeşitli ambargolara maruz kaldığını hatırlatan Üstel, “Bu ambargolar nedeniyle halkımız dünyanın farklı bölgelerine, en çok da İngiltere’ye göç etmek zorunda kalmıştır” ifadelerini kullandı.

Uygulanan ambargoların büyük ölçüde Anavatan Türkiye Cumhuriyeti’nin desteğiyle aşıldığını vurgulayan Üstel, “Ülkemizde tüm sektörler ayakta kalma mücadelesi veriyor. Ancak en büyük mücadele turizm alanında yaşanıyor. Gerek bizler gerekse iş insanlarımız, bu alandaki ambargoları aşmak için yoğun çaba sarf ediyor” dedi.

Başbakan Üstel, Ada Kıbrıs kampanyası kapsamında AJet ile birlikte başlatılan Londra–Ercan direkt uçuşlarının bu çabanın bir ürünü olduğunu belirterek, “Bu yeni seferlerle yolcularımız artık duraksız şekilde kısa sürede KKTC’ye ulaşabilecek. Bu adım, turizmimizin gelişmesine büyük katkı sağlayacaktır” diye konuştu.

Devamını Oku