Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın başkanlık seçimleri kapsamında düzenlediği mitingde suikast girişimine uğraması, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Kongresinde konuşma yapması, Hamas lideri İsmail Heniyye’nin İran’da uğradığı suikastta hayatını kaybetmesi, Avrupa Birliği (AB) tarafından düzenlenen dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasasının” yürürlüğe girmesi, Bangladeş Başbakanı Şeyh Hasina’nın ülkedeki protestoların ardından askeri helikopterle Hindistan’a gitmesi, İsrail’in Lübnan’da Hizbullah mensuplarının kullandığı çağrı cihazlarını patlatması ve Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ı öldürmesi dünyada Temmuz-Ağustos-Eylül 2024’ün başlıca gelişmeleri olarak öne çıktı.

14 Temmuz’da Trump’ın başkanlık seçimleri öncesinde Pensilvanya’da düzenlediği seçim kampanyası sırasında kürsüde konuşurken yaklaşık 7 el silah sesine benzer patlamalar duyuldu. İlk patlamanın ardından Trump’ın kürsüde sağ kulağını tuttuğunun görülmesinin ardından, korumaları, Trump’ın etrafını sardı. Trump’ın, kürsüden inmeden önce sağ yanağında kanlar akarken yumruğunu havaya kaldırdığı anlar kameralara yansıdı.

İsrail’in Gazze’deki saldırıları sürerken Netanyahu, 24 Temmuz’da ABD Kongresi liderlerinin daveti üzerine Kongre’deki ortak oturumda yaklaşık 1 saat süren konuşma yaptı. ABD Kongresindeki konuşması sırasında 56 kez ayakta alkışlanan Netanyahu, konuşmasında Gazze’nin Refah bölgesinde hiç sivilin öldürülmediğini ileri sürdü.

İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan’ın yemin törenine katılmak için Tahran’da bulunan Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye’nin, misafir olduğu konut 31 Temmuz’da 02.00 sularında havadan atılan mermiyle hedef alındı. Heniyye, uğradığı suikast sonucunda hayatını kaybetti. Suikasta uğraması birçok ülkede protesto edilen Heniyye için gıyabi cenaze namazları kılındı.

AB ülkelerinde kullanılan yapay zeka sistemlerinin temel insan haklarına ve güvenliğine zarar vermeyecek şekilde işlemesi hedeflenen, dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası” resmi gazetede yayımlanmasının ardından AB üyesi ülkelerde 1 Ağustos’ta yürürlüğe girdi.

Bangladeş’te 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’nda görev alan kişilerin çocuklarına kamuda kontenjan ayrılması kararının ardından ülkede büyük protestolar baş gösterdi. Gösteriler sırasında şiddet olayları artarak devam ederken Başbakan Şeyh Hasina 5 Ağustos’ta resmi konutundan ayrılarak askeri helikopterle Hindistan’a gitti, göstericiler ise bu sırada Başbakan’ın resmi konutunu bastı.

İsrail, 17-18 Eylül’de Hizbullah unsurlarının kullandığı “pager” isimli çağrı cihazlarına ve telsizlere sızdı, sinyal verdiği için sahipleri tarafından ellerine alınan cihazlar bu esnada infilak etti. Çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılması nedeniyle 37 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.

2024’ün temmuz, ağustos ve eylül aylarında şu önemli gelişmeler yaşandı:

1 TEMMUZ

– İsrail ordusu, Gazze Şeridi’ndeki Şifa Hastanesi Müdürü Muhammed Ebu Silmiyye’yi alıkoyduktan 7 ay sonra serbest bıraktı.

2 TEMMUZ

– Filistin Milli Eğitim Bakanlığı, İsrail’in Gazze Şeridi’ne saldırılarının başladığı 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de 8 bin 572, işgal altındaki Batı Şeria’da da 100 Filistinli öğrencinin öldürüldüğünü duyurdu.

– Hindistan’ın Uttar Pradeş eyaletinde düzenlenen ayinde oluşan izdiham nedeniyle 121 kişi yaşamını yitirdi.

3 TEMMUZ

– İsrail ordusunun, işgal altındaki Batı Şeria’da Filistinlilere ait yaklaşık 12 bin 715 dönümlük araziye el koyduğu belirtildi.

4 TEMMUZ

– İngiltere’de yapılan genel seçimlerde İşçi Partisi, yaklaşık yüzde 34’lük oyla 650 sandalyeli parlamentoya 412 milletvekili sokarak 14 yıllık Muhafazakar Parti iktidarını bitirdi.

8 TEMMUZ

– Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın öncülük ettiği ve Avrupalı aşırı sağ partilerden toplam 84 milletvekilini bir araya getiren “Avrupa’nın Vatanseverleri” ittifakı, Avrupa Parlamentosunda (AP) “ulusal egemenlik” vurgusuyla kuruldu.

9 TEMMUZ

– İsrail’in Gazze Şeridi’nin Han Yunus kentinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin sığındığı okulun kapısına düzenlediği saldırıda 25 Filistinli öldü, 53’ten fazla kişi yaralandı.

11 TEMMUZ

– Netanyahu, Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarını, zaman alsa da “tüm hedeflerine ulaşıncaya” kadar sürdüreceklerini söyledi.

12 TEMMUZ

– Polonya Parlamentosunun alt kanadı Sejm, 18 Mayıs 1944’te Kırım Tatarlarının sürgün edilmesini, Kırım Tatar halkına yönelik soykırım eylemi olarak kabul etti.

– Birleşmiş Milletler (BM), 2023’te Çin’i geçerek dünyanın en kalabalık ülkesi olan Hindistan’ın 2100’e kadar bu ünvanı koruyacağını belirtti.

13 TEMMUZ

– İsrail ordusunun, daha önce “güvenli olduğunu” iddia ettiği Gazze Şeridi’ndeki Han Yunus kentinin batısında yer alan El-Mevasi bölgesine savaş uçaklarıyla düzenlediği saldırıda 90 Filistinli öldü, onlarcası da yaralandı.

14 TEMMUZ

– 5 Kasım’daki başkanlık seçimlerinde aday olan Donald Trump, seçim kapsamında Pensilvanya’da bir mitingde kürsüden destekçilerine hitap ettiği sırada uğradığı silahlı saldırıda sağ kulağından yaralandı.

15 TEMMUZ

– ABD’de Cumhuriyetçi Parti, başkanlık seçimleri için adaylarının Trump olduğunu duyurdu. Trump da başkan yardımcısı adayının Cumhuriyetçi Senatör James David Vance olduğunu açıkladı.

16 TEMMUZ

– AP Başkanlığına yeniden Roberta Metsola seçildi.

– AP’nin 63 milletvekili, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’ın tartışmalı Rusya ve Çin gezilerinin ardından Macaristan’ın AB’deki oy hakkının kaldırılmasını talep etti.

– Bangladeş’te, 1971’deki Bağımsızlık Savaşı’nda görev alan kişilerin çocuklarına kamu sektöründe kontenjan ayrılması kararına ilişkin protestolar düzenlendi. Protestolarda 2 ayın sonunda toplam 708 kişi hayatını kaybetti.

17 TEMMUZ

– Peru’nun güneydoğusundaki Amazon ormanlarında, ağaç kesim çalışmalarına yalnızca birkaç kilometre uzaklıkta, dünyadan tamamen izole şekilde yaşam süren “Mashco-Piro” kabilesi görüntülendi.

18 TEMMUZ

– Netanyahu, Refah Sınır Kapısı ve Gazze Şeridi’nin Mısır sınırındaki işgalin devam edeceğini söyledi.

– AP’de güvenoyu alarak bir dönem daha AB Komisyonu Başkanı seçilen Ursula von der Leyen, Avrupa’nın sahip olduğu nitelikleri güçlendirmek için çalışılması gerektiğini belirtti.

19 TEMMUZ

– Uluslararası Adalet Divanı (UAD), işgal altındaki Filistin topraklarının parçalanmış ayrı bölgeler değil, tek bir bölgesel birim olduğunu ortaya koyarak İsrail’in Gazze, Doğu Kudüs ve Batı Şeria’da işgalci olduğunu tespit etti.

20 TEMMUZ

– İsrail savaş uçaklarının, Yemen’de İran destekli Husilerin kontrolündeki Kızıldeniz kıyısında bulunan Hudeyde Limanı’na düzenlediği saldırıda 6 kişi öldü, 80’den fazla kişi yaralandı. İsrail, saldırıyı üstlendi.

21 TEMMUZ

– ABD Başkanı Joe Biden, 5 Kasım’daki başkanlık seçimleri için adaylıktan çekildiğini ve yerine Başkan Yardımcısı Kamala Harris’i aday olarak onayladığını ve desteklediğini bildirdi.

22 TEMMUZ

– AB, Ermenistan ile vize serbestisi konusunda görüşmeleri başlatma kararı alındığını duyurdu.

– Etiyopya’nın güneyinde meydana gelen heyelanda 257 kişi hayatını kaybetti. Ülkede, heyelan nedeniyle 27 Temmuz’da 3 günlük yas ilan edildi.

23 TEMMUZ

– ABD Kongresi’nde toplanan yüzlerce Yahudi, Kongre’ye hitap etmek üzere Washington’a gelen Netanyahu’ya karşı protesto düzenleyerek, kaldığı otele lazerle “Savaş suçlusu Netanyahu’yu tutuklayın” yazısı yansıttı.

– Irak hükümeti, devlet kurumlarındaki resmi yazışmalarda terör örgütü PKK’nın “yasaklı örgüt” şeklinde tanımlanması talimatı verdi.

24 TEMMUZ

– Netanyahu, ABD Kongresi liderlerinin daveti üzerine Kongre’deki ortak oturumda yaklaşık 1 saat süren konuşma yaptı. Netanyahu konuşmasında, binlerce Filistinlinin öldürüldüğü Gazze’nin Refah kentinde “hiç sivilin öldürülmediğini” öne sürdü.

25 TEMMUZ

– Fransa’da 2024 Paris Olimpiyat Oyunları’nda ülkesini temsil edecek Fransız koşucu Sounkamba Sylla’nın açılış törenine başörtüsü ile katılmasına izin verilmemesi tepki çekti.

– Biden, Beyaz Saray’da Netanyahu ile bir araya geldi. ABD’de Filistin destekçisi göstericiler, Biden ile görüşen Netanyahu’yu Beyaz Saray önünde protesto etti.

26 TEMMUZ

– Trump, yaklaşık 4 yıl aradan sonra ilk kez görüştüğü Netanyahu’ya, “Biden yönetiminin İsrail için hiçbir şey yapmadığını” söyledi.

– Paris 2024 Olimpiyatları’nın açılışında, “Son Akşam Yemeği” tablosunun drag queen (kadın kıyafeti giyip makyaj yapan erkek) performansıyla tasvir edilmesi, dini inançlara saygısızlık yapıldığı gerekçesiyle tepki topladı.

27 TEMMUZ

– İsrail’in işgali altındaki Golan Tepeleri’ndeki Mecdel Şems beldesine yönelik roket saldırısında 11 kişi hayatını kaybetti, 6’sı ağır 24 kişi yaralandı.

28 TEMMUZ

– Venezuela’da yapılan devlet başkanı seçimini Nicolas Maduro’nun kazanmasının ardından muhalefet, seçim konseyinin açıkladığı sonuçlara itiraz etti.

– İran’da 5 Temmuz’da yapılan cumhurbaşkanı seçimlerinin ikinci turunu kazanan Mesud Pezeşkiyan, mazbatasını ülke lideri Ayetullah Ali Hamaney’den alarak göreve başladı.

30 TEMMUZ

– Hindistan’ın güneyindeki Kerala eyaletinde etkili olan şiddetli yağışların yol açtığı toprak kaymalarında 358 kişi hayatını kaybetti.

– İsrail ordusunun Lübnan’ın başkenti Beyrut’taki Dahiye bölgesine yönelik hava saldırısında Hizbullah’ın üst düzey komutanı Fuad Şükür öldürüldü.

31 TEMMUZ

– Hamas lideri İsmail Heniyye, İran’ın başkenti Tahran’da kaldığı konutta uğradığı saldırıda öldürüldü.

– Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan’ın ülkenin doğusundaki Cibet şehrinde katıldığı askeri öğrencilerin mezuniyet törenine insansız hava aracı ile düzenlenen saldırıda 5 kişi yaşamını yitirdi.

1 AĞUSTOS

– AB üyesi ülkeler tarafından 25 Mayıs’ta kabul edilen dünyanın ilk “Yapay Zeka Yasası”, 12 Temmuz’da Birliğin Resmi Gazetesi’nde yayımlanmasının ardından yürürlüğe girdi.

– Nijerya’da benzin sübvansiyonunun kaldırılmasının ardından artan hayat pahalılığına karşı düzenlenen protestolarda 5 günde 873 kişi gözaltına alındı.

5 AĞUSTOS

– Bangladeş’te hükümet karşıtı göstericiler Başbakan Şeyh Hasina’nın resmi konutunu bastı. Bangladeş ordusu, Hasina’nın istifa ettiğini ve resmi konutundan ayrılmasının ardından ülkede geçiş hükümeti kurulacağını açıkladı.

6 AĞUSTOS

– Harris’in, 5 Kasım’daki seçimlerde Demokrat Partinin başkan adayı olduğu resmileşti.

– Galler Bölgesel Başbakanı Vaughan Gething’in istifasının ardından Mecliste yapılan oylamada Eluned Morgan, “Galler’in ilk kadın Başbakanı” seçildi.

7 AĞUSTOS

– Türkiye, UAD’de İsrail aleyhindeki soykırım davasına müdahillik beyanını Divan’a sundu.

– Birleşmiş Milletler İnsani İşler Koordinasyon Ofisi (UNOCHA), Sudan’da 26 milyon insanın akut açlık çektiğini ve 10 milyon insanın şiddet, açlık ve yoksunluk nedeniyle evlerini terk etmek zorunda kaldığını bildirdi.

– Rusya’nın Ukrayna sınırı yakınında bulunan Kursk Bölgesi Vali Vekili Aleksey Smirnov, Rus ve Ukrayna askeri güçleri arasında yaşanan çatışmalar nedeniyle bölgede acil durum ilan edildiğini açıkladı.

8 AĞUSTOS

– İsrail, 28 Mayıs’ta Filistin Devleti’ni tanıdığını duyuran Norveç’in Filistin nezdindeki diplomatik temsilcilerinin İsrail’deki akreditasyonunu iptal ettiğini duyurdu.

– Bangladeş’te Nobel ödüllü Muhammed Yunus, geçici hükümet başkanı olarak yemin edip göreve başladı.

11 AĞUSTOS

– Afganistan yönetimi, son bir yılda 1 milyon 800 binden fazla Afgan’ın ülkesine döndüğünü duyurdu.

12 AĞUSTOS

– Hindistan’ın Yeni Delhi, Mumbai, Kalküta ve diğer bazı şehirlerinde doktorlar, bir stajyer doktorun tecavüze uğrayıp öldürülmesini protesto etmek için “acil olmayan cerrahi operasyonları” süresiz durdurma kararı alarak greve gitti.

13 AĞUSTOS

– ABD Savunma Bakanlığına (Pentagon) bağlı Savunma Güvenlik ve İşbirliği Ajansı’ndan yapılan açıklamaya göre ABD Dışişleri Bakanlığı, İsrail’e toplam değeri 20 milyar doları aşan silah ve mühimmat satışını onayladı.

– Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), M çiçeği (mpox) virüsünün dünya genelinde yayılmaya devam ettiği uyarısında bulundu. Afrika Birliği, Afrika ülkelerinde hızla yayılan M çiçeği virüsüne karşı kıta çapında halk sağlığı için acil durum ilan edildiğini bildirdi.

14 AĞUSTOS

– Tayland’da Anayasa Mahkemesi, Başbakan Srettha Thavisin’in “kabineyi kurarken etik kurallarını ihlal ettiği” gerekçesiyle görevinden azledilmesi yönünde karar aldı.

15 AĞUSTOS

– Columbia Üniversitesi Rektörü Minouche Shafik, okul kampüsünde haftalar süren Gazze protestolarının üzerinden aylar geçtikten sonra istifasını duyurdu.

18 AĞUSTOS

– Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), yaşanan kuraklık nedeniyle Güney Afrika bölgesinde 68 milyon kişinin yardıma muhtaç olduğunu duyurdu.

– AB, işgal altındaki Batı Şeria ve Gazze’de 10 aydır gözler önünde insani felaket yaşandığını, 2023’ün insani yardım çalışanları için kayıtlara geçen en ölümcül yıl olduğunu bildirdi.

19 AĞUSTOS

– İskoçya hükümeti, Gazze’deki barış görüşmelerinde gerçek ilerleme sağlanana kadar Birleşik Krallık’taki İsrailli üst düzey diplomatlarla teması durdurduğunu bildirdi.

22 AĞUSTOS

– Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR), Ekim 2023’ten bu yana Gazze’de nüfusun yaklaşık yüzde 90’ının yerinden edildiğini ve orada hiçbir yerin güvenli olmadığını açıkladı.

26 AĞUSTOS

– Meksika Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador, Meksika’nın özgür bir ülke olduğunu ve sınırda duvar inşaatı yapılmasını istemediklerini söyledi.

28 AĞUSTOS

– Obrador, ABD ve Kanada büyükelçilerinin ülkenin iç işlerine müdahale anlamına gelen ifadeler kullanmasını gerekçe göstererek bu ülkelerin büyükelçileriyle ilişkilerini askıya aldı.

30 AĞUSTOS

– Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan’ın Batı ülkelerinden silah aldığını, üçüncü taraflarla askeri tatbikatlar yaptığını belirterek “Görünüşe göre Ermenistan barış anlaşmasıyla ve bölgeye kalıcı barış gelmesiyle ilgilenmiyor. Ermenistan kasıtlı olarak süreyi uzatıyor.” dedi.

1 EYLÜL

– Norveç’te Rus ordusu tarafından eğitildiği düşünüldüğü için “casus balina” olarak da bilinen Hvaldimir lakaplı beluga balinası öldü.

2 EYLÜL

– Biden, Netanyahu’nun, Gazze’de bir ateşkes anlaşması için “yeterli çabayı göstermediğini” belirtti.

3 EYLÜL

– Japonya’da aşırı sıcaklardan dolayı 248 kişi hayatını kaybetti.

4 EYLÜL

– ABD müzesinde sergilenen 2 bin 500 yıllık altın kolye Türk yetkililere iade edildi.

– Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi Türkiye’yle yeni dostluk ve işbirliğini başlatma vurgusu yaptı.

5 EYLÜL

– Ay’da yaklaşık 120 milyon yıl önce volkanik aktivite olduğu saptandı.

6 EYLÜL

– İsrail askerlerinin işgal altındaki Batı Şeria’daki saldırısında Amerikalı Türk aktivist Ayşenur Ezgi Eygi hayatını kaybetti.

7 EYLÜL

– Boeing’in arızalanan Starliner mekiği, mürettebatsız şekilde Dünya’ya döndü.

– İşgal altındaki Batı Şeria’da katledilen Türk aktivist Eygi’nin, İsrailli keskin nişancının kurşunuyla öldürüldüğü otopsi raporuyla kanıtlandı.

10 EYLÜL

– SpaceX, ilk özel uzay yürüyüşü için Falcon 9 roketini fırlattı.

11 EYLÜL

– ABD başkanlık yarışında Kamala Harris ile Donald Trump, canlı yayında ilk kez kozlarını paylaştı.

13 EYLÜL

– Dünya Sağlık Örgütü, M çiçeği virüsüne karşı ön yeterlilik alan ilk aşının “MVA-BN” olduğunu duyurdu.

15 EYLÜL

– Trump’ın kaldığı Florida’daki West Palm Beach yakınlarında silah seslerinin duyulmasının ardından Trump’ın güvende olduğu açıklandı.

17 EYLÜL

– İsrail, 17-18 Eylül’de Hizbullah unsurlarının kullandığı “pager” isimli çağrı cihazlara ve telsizlere sızdı, sinyal verdiği için sahipleri tarafından ellerine alınan cihazlar bu esnada infilak etti. Çağrı cihazları ve telsizlerin patlatılması nedeniyle 37 kişi hayatını kaybetti, 3 binden fazla kişi yaralandı.

18 EYLÜL

– İsrail’in Filistin topraklarında varlığını sonlandırmasını isteyen tasarı BM Genel Kurulu’nda kabul edildi.

19 EYLÜL

– İsrail ordusu, Hizbullah Genel Sekreteri Hasan Nasrallah’ın konuşması öncesi Lübnan’a hava saldırıları düzenledi.

22 EYLÜL

– Sri Lanka’da yapılan devlet başkanı seçimini Marksist eğilimli Anura Kumara Dissanayake kazandı.

23 EYLÜL

– İsrail’in Lübnan’a yoğun ve şiddetli hava saldırıları devam ederken Tel Aviv yönetimi telekonferans oylamasıyla 30 Eylül’e kadar olağanüstü hal ilan edilmesini onayladı.

25 EYLÜL

– Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, İsrail’i destekleyen ülkelere soykırımı durdurma çağrısı yaptı.

26 EYLÜL

– ABD ve Fransa’nın öncülüğündeki 10 ülke İsrail-Lübnan sınırında 21 günlük acil ateşkes ilan edilmesi çağrısında bulundu.

28 EYLÜL

– Türk heyeti ve birçok delegasyon, Netanyahu’nun BM Genel Kurulu hitabını salonu terk ederek protesto etti.

– İsrail ordusu, Beyrut’un güneyindeki Dahiye bölgesine gerçekleştirdiği hava saldırısında Nasrallah ve beraberindekilerini öldürdüklerini duyurdu.

29 EYLÜL

– Avusturya’daki genel seçimlerde aşırı sağcı Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) ülke tarihinde ilk kez seçimi kazandı.

30 EYLÜL

– Yeni Zelanda’da 6 bini aşkın kişinin bir araya gelerek yaptığı haka dansı dünyanın en kalabalık icra edilen haka dansı rekorunu kırdı.

– Güney Afrika Cumhuriyeti’nin, İsrail’in Gazze’deki saldırılarının Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle UAD’de açtığı davanın ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin duruşması 11 Ocak’ta başladı
– Rusya’nın başkenti Moskova’da “Crocus City Hall” konser salonuna, 22 Mart akşamı silahlı kişilerce düzenlenen terör saldırısında 144 kişi hayatını kaybetti
Ankara, 25 Aralık 24 (TAK): Japonya’nın batısındaki İşikawa eyaleti kıyısında 2 saat içinde 5 ila 7,6 büyüklüğünde 11 deprem meydana gelmesi, İran’ın Kirman eyaletinde Kasım Süleymani’nin mezarı yakınlarında iki terör saldırısı düzenlenmesi, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin, İsrail’in Gazze’deki saldırılarının Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle Uluslararası Adalet Divanında (UAD) açtığı davanın ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin duruşmasının başlaması, Türkiye’nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı’nın da içinde yer aldığı SpaceX’e ait uzay aracının Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden başarıyla fırlatılması, ABD’li nöroteknoloji şirketi Neuralink’in kurucusu Elon Musk’ın ilk kez bir insana beyin çipinin yerleştirildiğini açıklaması, Rus tutuklu muhalif Aleksey Navalnıy’nın cezaevinde yaşamını yitirmesi ve Rusya’nın başkenti Moskova’da “Crocus City Hall” adlı konser salonundaki terör saldırısında 144 kişinin hayatını kaybetmesi 2024’ün ilk çeyreğine damga vurdu.

Japonya’nın batısındaki İşikawa eyaleti ve bu bölgedeki Noto Yarımadası kıyısında ocak ayının ilk haftasında çok sayıda deprem meydana geldi. Depremlerde 240’ın üstünde kişi yaşamını yitirirken, depremler sonrası oluşan tsunami nedeniyle bölge genelinde 1,9 kilometrekarelik alan sular altında kaldı.

İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Süleymani’nin Ocak 2020’de ABD’nin Bağdat’taki saldırısında öldürülmesinin 4. yılı dolayısıyla 3 Ocak’ta düzenlenen anma töreninin yapıldığı Kirman’da, kabristana giden yol üzerinde iki patlama meydana geldi. Saldırılarda kadın ve çocukların da aralarında olduğu 89 kişi hayatını kaybetti, 284 kişi yaralandı. İranlı yetkililer, patlamaların canlı bomba saldırıları sonucu gerçekleştiğinin tespit edildiğini duyurdu, saldırıları terör örgütü DEAŞ üstlendi.

Güney Afrika Cumhuriyeti, İsrail’in 7 Ekim 2023’ten itibaren Gazze’de işlediği fiillerle 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle UAD’de 29 Aralık 2023’te dava açarak geçici tedbir kararı alınmasını talep etti. Söz konusu davanın ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin duruşması 11 Ocak’ta Hollanda’nın Lahey kentinde başladı. Duruşmada kanıt olarak Anadolu Ajansının (AA), İsrail’in Gazze’de fosfor bombası kullandığını ispat eden fotoğrafları sunuldu. UAD, Güney Afrika’nın açtığı soykırım davasında, “İsrail devleti, Gazze’de yürüttüğü askeri operasyonları derhal durdurmalı” talebiyle ilgili, İsrail’in Gazze sakinlerine yönelik öldürme, saldırı ve yıkımla ilgili her türlü eylemden kaçınması ve soykırımı önlemek için tüm tedbirleri almasına hükmetti.

Türkiye’nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı’nın da içinde bulunduğu SpaceX’e ait uzay aracı, 19 Ocak’ta, NASA’nın Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden başarıyla fırlatıldı. Böylece ilk Türk astronot unvanını alan Gezeravcı’nın uzaydaki ilk sözü “İstikbal göklerdedir” oldu. Axiom-3 (Ax-3) mürettebatını taşıyan Dragon uzay aracı, 20 Ocak’ta Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) başarıyla kenetlendi. Dragon kapsülü, 9 Şubat’ta ABD’nin Florida eyaleti açıklarında okyanusa iniş yaptı.

ABD’li nöroteknoloji şirketi Neuralink’in kurucusu Musk, 30 Ocak’ta, ilk kez bir insana beyin çipinin yerleştirildiğini açıkladı. Musk, yaklaşık bir ay sonra, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin düşünce yoluyla bilgisayar faresini kontrol edebildiğini belirtti. Ardından 21 Mart’ta Neuralink, beyin çipi yerleştirdikleri kişinin düşünce yoluyla satranç oynadığını kaydetti.

Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri (FSİN), 16 Şubat’ta, tutuklu muhalif Aleksey Navalnıy’nın cezaevinde hayatını kaybettiğini bildirdi. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Navalnıy’ın Rusya’daki cezaevinde ölümüne ilişkin güvenilir ve şeffaf bir soruşturulma yürütülmesi çağrısında bulundu.

Moskova’da “Crocus City Hall” adlı konser salonuna 22 Mart akşamı silahlı kişilerce saldırı düzenlendi. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde saldırganların otomatik silahlarla salonda rastgele ateş açtıkları görüldü. Konser salonunun bulunduğu binanın çatısı, çıkan yangının ardından çöktü. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı düzenleyen 4 teröristin de içinde olduğu 11 kişinin yakalandığını belirtti. Terör saldırısında 144 kişi hayatını kaybetti.

2024’ün ocak, şubat ve mart aylarında şu önemli gelişmeler yaşandı:

1 OCAK

– Japonya’nın batısındaki İşikawa eyaleti kıyısında 2 saat içinde 5 ila 7,6 büyüklüğünde 11 deprem meydana geldi. Depremlerde 241 kişi hayatını kaybetti.

2 OCAK

– Güney Kore’de ana muhalefetteki Demokratik Partinin lideri Lee Jae-myung, Busan’da bir inşaat alanını ziyareti sırasında bıçaklı saldırıya uğradı. Lee, saldırıdan kurtuldu.

– İsrail’in insansız hava aracıyla Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta düzenlediği saldırıda Hamas yöneticilerinden Salih el-Aruri öldürüldü.

3 OCAK

– İran’ın Kirman eyaletinde Kasım Süleymani’nin mezarı yakınlarında iki terör saldırısı düzenlendi. Aralarında kadın ve çocukların da olduğu 80’den fazla kişi yaşamını yitirdi.

4 OCAK

– Bilim insanları, yol açtığı ölümcül enfeksiyonlarla bilinen ve antibiyotik direncine sahip patojenler arasından bulunan “Acinetobacter baumannii” bakterisini yok etme potansiyeline sahip yeni bir antibiyotik türü tespit etti.

– Kuveyt’te Muhammed Sabah es-Salim yeni başbakan olarak atandı.

– Irak’ın başkenti Bağdat’ta, İran’a yakın Haşdi Şabi’ye bağlı Şii milis gücü Nuceba Hareketi liderlerinden “Ebu Takva es-Saidi” ABD hava saldırısında öldürüldü.

6 OCAK

– ABD’de Alaska Hava Yollarına ait “Boeing 737 MAX 9” tipi yolcu uçağı havadayken penceresinin kopması nedeniyle acil iniş yaptı.

8 OCAK

– Hollywood Yabancı Basın Birliği tarafından bu yıl 81’incisi düzenlenen Altın Küre Ödülleri’ni kazananlar açıklandı.

– Bangladeş’te Başbakan Şeyh Hasina Vecid liderliğindeki iktidar partisi Avami Birliği, 12. genel seçimde Meclisteki 298 koltuktan 222’sini kazandı, bağımsız adaylar 62 koltuğun sahibi oldu.

9 OCAK

– ABD’nin New York kentindeki bir sinagogun altında yasa dışı şekilde inşa edilmiş tüneller olduğunu ortaya çıkaran polis, mukavemet gösteren çok sayıda kişiyi gözaltına aldı.

– ABD’de hastaneye kaldırılan, ardından durumuna ilişkin Beyaz Saray ve Kongre düzeyinde bilgilendirme krizi yaşanan Savunma Bakanı Lloyd Austin’in prostat kanseri tedavisi gördüğü duyuruldu.

10 OCAK

– Ganalı şef Failatu Abdul-Razak, 227 saat boyunca yemek pişirerek dünya rekoru kırdı.

11 OCAK

– Güney Afrika Cumhuriyeti’nin, İsrail’in Gazze’deki saldırılarının Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle UAD’de açtığı davanın ihtiyati tedbir taleplerine ilişkin duruşması başladı. Duruşmada, kanıt olarak AA’nın fotoğrafları sunuldu.

12 OCAK

– Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Cabo Verde’nin Afrika’da sıtmadan tamamen arınan 3’üncü ülke olduğunu duyurdu.

13 OCAK

– Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Tayvan’daki başkanlık seçimleri, iktidardaki Demokratik İlerici Partinin (DPP) adayı, görevdeki Başkan Yardımcısı Lai Ching-te’nin zaferiyle sonuçlandı.

14 OCAK

– Yarım asırdan fazladır tahtta olan Danimarka Kraliçesi 2. Margrethe, oğlu Prens Frederik’e yol açmayı planladığını duyurmasının ardından tahttan çekildi.

16 OCAK

– ABD’de California eyaletinin Los Angeles kentindeki Peacock Tiyatrosu’nda düzenlenen törenle 75. Primetime Emmy Ödülleri sahiplerini buldu. Ödül töreninde HBO yapımı “Succession” ile FX yapımı “The Bear” dizileri, altışar ödül alarak geceye damga vurdu.

19 OCAK

– Türkiye’nin ilk uzay yolcusu Alper Gezeravcı’nın da içinde yer aldığı SpaceX’e ait uzay aracı, Florida’daki Kennedy Uzay Merkezi’nden başarıyla fırlatıldı.

20 OCAK

– İlk Türk astronot Alper Gezeravcı’nın yer aldığı uzay aracının Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) kenetlenmesinden sonraki tüm işlemlerin tamamlanmasıyla Axiom-3 (Ax-3) ekibi istasyona girdi.

23 OCAK

– İsrail ordusu, kara birliklerinin Gazze Şeridi’nin güneyindeki en büyük yerleşim bölgesi olan Han Yunus’u kuşattığını açıkladı.

24 OCAK

– İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek ve Türkiye-İran Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi 8. Toplantısı’na katılmak üzere Ankara’ya geldi.

– Rusya’nın Belgorod bölgesinde değişime götürülen 65 Ukraynalı askeri esirin yanı sıra 3’ü refakatçi 6’sı mürettebat olmak üzere 74 kişinin bulunduğu “İl-76” tipi uçak düştü. Uçakta kurtulan olmadı.

25 OCAK

– Kuzey Makedonya Başbakanı Dimitar Kovaçevski, görevinden istifa ettiğini bildirdi.

26 OCAK

– UAD, Güney Afrika’nın açtığı soykırım davasında, “İsrail Devleti, Gazze’de yürüttüğü askeri operasyonları derhal durdurmalı” talebiyle ilgili, İsrail’in Gazze sakinlerine yönelik öldürme, saldırı ve yıkımla ilgili her türlü eylemden kaçınması ve soykırımı önlemek için tüm tedbirleri almasına hükmetti.

27 OCAK

– ABD Dışişleri Bakanlığı, Türkiye’ye 40 F-16 savaş uçağının satışı ve mevcut F-16’ların modernizasyonu konusunda Kongre’ye resmi bildirimde bulundu.

28 OCAK

– Dünyanın en büyük yolcu gemisi “Icon of the Seas” ABD’nin Florida eyaletinde bulunan Miami Limanı’ndan ilk yolculuğuna başladı.

– Ürdün’ün kuzeydoğusunda, Suriye sınırına yakın konuşlanmış ABD güçlerine yönelik insansız hava aracıyla (İHA) düzenlenen saldırıda 3 ABD askeri öldü.

29 OCAK

– Kanada hükümeti, Türkiye’ye satış yapmak isteyen savunma sanayi firmalarına yönelik 2020’den bu yana uyguladığı ihracat kısıtlamalarını kaldırdı.

30 OCAK

– ABD’li nöroteknoloji şirketi Neuralink’in kurucusu Elon Musk, ilk kez bir insana beyin çipinin yerleştirildiğini açıkladı.

31 OCAK

– Malezya’nın dönüşümlü monarşi sisteminde, Johor Sultanı İbrahim İskender 5 yıllığına ülkenin yeni kralı olarak yemin etti.

– Pakistan’da mahkeme, Başbakanlığı döneminde aldığı hediyelerin ayrıntılarını açıklamadığı ve sattığı gerekçesiyle yargılandığı yolsuzluk davasında suçlu bulunan eski Başbakan İmran Han’ı ve eşi Büşra Bibi’yi 14 yıl hapis cezasına çarptırdı.

3 ŞUBAT

– Çin, dünyada yapay zeka teknolojisiyle çalışan ilk ticari “hiper uydu”sunu yörüngeye yolladı.

4 ŞUBAT

– Namibya Cumhurbaşkanı Hage Geingob, kanser tedavisi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.

5 ŞUBAT

– Kazakistan’da Alihan İsmailov başkanlığındaki hükümet istifa etti.

– İngiltere Kralı 3. Charles’a kanser tanısı kondu.

6 ŞUBAT

– 74 yaşındaki Eski Şili Devlet Başkanı Sebastian Pinera, kendisini taşıyan helikopterin düşmesi sonucu yaşamını yitirdi.

7 ŞUBAT

– Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın da içinde bulunduğu Axiom-3 (Ax-3) ekibi, Dragon kapsülüyle Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (ISS) ayrıldı.

– Azerbaycan Merkezi Seçim Kurulu, mevcut cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in, cumhurbaşkanı seçimini kesin olmayan sonuçlara göre yüzde 92,1 oyla kazandığını duyurdu.

8 ŞUBAT

– Haiti’de, Başbakan Ariel Henry’nin istifası talebiyle düzenlenen protestolarda çıkan olaylarda 6 kişi öldü, onlarca kişi yaralandı.

9 ŞUBAT

– Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı’nın da içinde bulunduğu Axiom-3 (Ax-3) ekibini taşıyan Dragon kapsülü, ABD’nin Florida eyaleti açıklarında okyanusa iniş yaptı.

10 ŞUBAT

– Macaristan’da çocuk istismarı nedeniyle hüküm giymiş bir kişiyi affetmesi nedeniyle başta muhalefet olmak üzere toplumun geniş kitlelerince tepki gösterilen Cumhurbaşkanı Katalin Novak, “hata yaptığını” belirterek görevinden istifa etti.

11 ŞUBAT

– Pakistan’da Ulusal Meclis ve eyalet meclisleri için 8 Şubat’ta düzenlenen seçimleri, eski Başbakan İmran Han’ın partisi Pakistan Adalet Hareketi (PTI) destekli bağımsız milletvekilleri birinci, eski Başbakan Navaz Şerif’in liderliğini yaptığı Pakistan Müslüman Ligi-Navaz (PML-N) ise ikinci sırada tamamladı.

13 ŞUBAT

– ABD Senatosu, uzun süren tartışmaların ardından Ukrayna, İsrail ve Tayvan’a yardımların da içinde yer aldığı toplam 95,3 milyar dolarlık destek paketine onay verdi.

14 ŞUBAT

– Eski Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy, 2012’deki cumhurbaşkanı seçiminde yasa dışı finansman sağlamak suçundan 6 ayı ertelenmiş toplam 1 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

16 ŞUBAT

– San Francisco merkezli teknoloji şirketi OpenAl, metin komutlarıyla gerçekçi ve yaratıcı sahneler oluşturabilen yapay zeka modeli Sora’yı tanıttı.

– Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri (FSİN), tutuklu muhalif Aleksey Navalnıy’nın cezaevinde hayatını kaybettiğini bildirdi.

19 ŞUBAT

– İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, İsrail’in Gazze’deki işgalini Nazi lider Adolf Hitler’in yaptıklarına benzeten Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva’nın “istenmeyen kişi” ilan edildiğini belirtti.

– Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, Dijital Hizmetler Yasası’nın (DSA) kurallarını ihlal edip etmediğinin belirlenmesi amacıyla sosyal medya platformu TikTok hakkında resmi soruşturma başlattı.

20 ŞUBAT

– ABD, bir kez daha Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinde (BMGK) Gazze’de acil insani ateşkes talep edilen karar tasarısını veto etti.

21 ŞUBAT

– Venezuela’nın Bolivar eyaletindeki yasa dışı altın madeninin çökmesi sonucu ilk belirlemelere göre 30 kişi öldü, 100’den fazla kişi toprak altında kaldı.

23 ŞUBAT

– ABD merkezli Intuitive Machines şirketinin “IM-1” misyonu kapsamında SpaceX üretimi Falcon 9 roketiyle uzaya gönderilen “Odysseus” adlı uzay aracı, Ay’a iniş yaptı.

25 ŞUBAT

– ABD Hava Kuvvetleri askeri Aaron Bushnell, İsrail’in Washington Büyükelçiliği’nin önünde Gazze’de soykırıma karşı çıkmak için kendini ateşe verdi.

26 ŞUBAT

– Filistin Başbakanı Muhammed Iştiyye’nin, Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a sunduğu istifası kabul edildi.

27 ŞUBAT

– Çin’de geçen yıl bir süre ortadan kaybolduktan sonra görevden alınan eski Dışişleri Bakanı Çin Gang’ın, Ulusal Halk Kongresi üyeliğinden “istifa ettiği” belirtildi.

28 ŞUBAT

– Gine’de hükümetin 19 Şubat’ta feshedilmesinin ardından başbakanlık görevine Amadou Oury Bah getirildi.

29 ŞUBAT

– İsrail ordusunun 7 Ekim 2023’ten itibaren Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarında öldürdüğü Filistinlilerin sayısı çoğu çocuk ve kadın olmak üzere 30 bini aştı.

1 MART

– Bangladeş’in başkenti Dakka’da bir binada çıkan yangında 43 kişi hayatını kaybetti.

– ABD’li Senatör Rand Paul’ün sunduğu ve Türkiye’ye F-16 satışının bloke edilmesini öngören tasarı Senato Genel Kurulu’ndaki oylamada reddedildi.

– Nikaragua, İsrail’in Gazze’deki eylemlerine siyasi, mali ve askeri destek sağlayarak “soykırım işlemesini kolaylaştırdığı” gerekçesiyle Almanya aleyhine UAD’de dava açarak geçici tedbir kararı alınmasını talep etti.

3 MART

– Pakistan Ulusal Meclis Başkanı Serdar Ayaz Sadık, PML-N Başkanı Şahbaz Şerif’in, 201 oy alarak ikinci kez başbakan seçildiğini duyurdu.

4 MART

– Haiti’de çetelerin hapishaneye silahlı saldırısı sonucu 3 bin 600 mahkum firar etti, 12 mahkum hayatını kaybetti.

5 MART

– Malta’da 18 Ocak 2023’te kaldırımda yürüyen Türk iç mimar Pelin Kaya’yı aracıyla ezerek öldüren ve suçunu şubatta kabul eden katil Jeremie Camilleri, yargılandığı davada 40 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

6 MART

– Meksika’da “Ayotzinapa Davası” ismiyle bilinen ve 43 öğrencinin 2014’te gözaltına alındıktan sonra kaybolduğu olayı protesto eden onlarca gösterici, Devlet Başkanı Andres Manuel Lopez Obrador’un günlük basın toplantısı sırasında Ulusal Saray’ın kapısını kamyonla kırdı.

7 MART

– İsveç, ABD’nin başkenti Washington’da düzenlenen giriş protokolü kabul töreniyle NATO’nun resmen 32’nci üyesi oldu.

8 MART

– Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İstanbul’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü.

9 MART

– Pakistan Ulusal Meclisi, Pakistan Senatosu ve 4 eyalet meclisinde yapılan oylamada, Pakistan Halk Partisi (PPP) ve PML-N ortak adayı Asıf Ali Zerdari yeniden Cumhurbaşkanı seçildi.

11 MART

– ABD’de bu yıl 96’ncısı düzenlenen Oscar ödül töreninde “En İyi Film” ödülünü Oppenheimer, “En İyi Yönetmen” ödülünü bu filmin yönetmeni Christopher Nolan aldı.

14 MART

– Hindistan’da azınlıklara ve farklı etnik gruplardan insanlara kendi inanç ve kültürlerine göre yargılanma esnekliğini ortadan kaldıran “Tek Tip Medeni Kanun” tasarısı, Cumhurbaşkanı Droupadi Murmu’nun onayıyla Uttarakhand eyaletinde yasalaştı.

– Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, eski Başbakan Yardımcısı ve Filistin Yatırım Fonu Başkanı Muhammed Mustafa’yı yeni Başbakan olarak atadı.

18 MART

– Rusya Merkez Seçim Komisyonu, Vladimir Putin’in kesin olmayan ilk sonuçlara göre, oyların yüzde 87,29’unu alarak devlet başkanı seçimini kazandığını açıkladı.

19 MART

– ABD’li uzay mekiği ve roket üreticisi SpaceX, Starlink internet ağı projesi kapsamında 22 uyduyu uzaya gönderdi.

20 MART

– Estonya Dışişleri Bakanlığı, Rusya’nın Tallinn Büyükelçiliğinde çalışan diplomatın “gizli dava belgelerini” sızdırdığı gerekçesiyle sınır dışı edildiğini bildirdi.

– Güneydoğu Asya ülkesi Vietnam’da Devlet Başkanı Vo Van Thuong istifa etti.

– Galler İşçi Partisi Lideri Vaughan Gething, mecliste yapılan oylamayla Galler Bölgesel Başbakanı seçilirken, aynı zamanda Avrupa’nın ilk siyahi lideri oldu.

– Endonezya Seçim Komisyonu (KPU), 14 Şubat’ta yapılan devlet başkanı seçiminde mevcut Savunma Bakanı Prabowo Subianto’nun, oyların yüzde 58,6’sını alarak seçimi önde tamamladığını duyurdu.

21 MART

– Portekiz Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, ülkede 10 Mart’ta yapılan erken genel seçimlerin ardından sağ partilerin ittifakından oluşan Demokratik İttifak’ın (AD) lideri Luis Montenegro’yu başbakan atadı.

– ABD’nin Boston kentinde doktorlar, ilk defa bir hastaya genetiği değiştirilmiş domuz böbreği nakletti.

22 MART

– BMGK’de, ABD’nin Gazze’de ateşkesi rehinelerin bırakılmasıyla ilişkilendirip diplomasiyi destekleme çağrısıyla yetinen karar tasarısı Rusya ve Çin tarafından veto edildi.

– Rusya’nın başkenti Moskova’da “Crocus City Hall” konser salonundaki terör saldırısında 144 kişi hayatını kaybetti.

– İngiltere tahtının varisi Galler Prensi William’ın eşi Prenses Kate Middleton, kendisine kanser teşhisi konulduğunu ve önleyici kemoterapi gördüğünü açıkladı.

25 MART

– BMGK’de, Gazze’de kalıcı ve sürdürülebilir ateşkese dönüşecek şekilde ramazan ayında acilen ateşkes sağlanması talep edilen karar tasarısı kabul edildi.

26 MART

– İsrail ordusunun, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Şifa Hastanesi çevresinde bir eve düzenlediği saldırıda aynı aileden 30 kişi öldü.

27 MART

– Almanya’da terör örgütü PKK yandaşları Türkiye’nin Hannover Başkonsolosluğu binasına saldırdı.

28 MART

– UAD, İsrail’in, Gazze’ye insani yardımların engelsiz ulaştırılmasını sağlamasına ve Filistinlilerin haklarını ihlal etmemesine hükmetti.

29 MART

– BM, İsrail ordusunun 6 aydır saldırılarını sürdürdüğü Gazze Şeridi’nde 171 çalışanının öldürüldüğünü duyurdu.

2024 Nobel Ekonomi Ödülü’nü, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmaları nedeniyle Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson kazanması, Fetullahçı Terör Örgütü (FETÖ) elebaşı Fetullah Gülen’in ölmesi, Uluslararası Ceza Mahkemesinin (UCM) Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hakkında tutuklama emri çıkarması, Donald Trump’ın ABD’nin 47. başkanı seçilmesi, Suriye’deki 61 yıllık Baas rejiminin çökmesi, Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere bulaştığı gerekçesiyle ülkede “sıkıyönetim” ilan etmesi, Fransa’da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümetinin 3 aylık görevinin ardından düşmesi, Almanya’da Başbakan Olaf Scholz’un güvenoyu alamaması nedeniyle erken seçime gidilmesi ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Suriye’nin başkenti Şam’da Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ahmed Şara ile bir araya gelmesi 2024’ün son çeyreğine damga vurdu.

2024 Nobel Ekonomi Ödülü’ne, 14 Ekim’de kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmalarından dolayı Acemoğlu, Johnson ve Robinson layık görüldü.

FETÖ ve mensupları, 21 Ekim’de sosyal medya hesaplarında elebaşı Gülen’in öldüğünü açıkladı. Aynı gün içerisinde Dışişleri Bakanı Fidan, Ukraynalı mevkidaşı Andrii Sybiha ile Ankara’daki görüşmesinin ardından düzenlenen ortak basın toplantısında, “FETÖ örgütü elebaşının ölümünü istihbarat kaynaklarımız da doğruluyor.” dedi. Fidan, terörle mücadelede kararlılığın devam edeceğini belirterek “Bu karanlık örgütün lideri ölmüştür.” ifadesini kullandı.

UCM, 21 Kasım’da Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkardığını duyurdu. Mahkeme ayrıca İsrail’in, UCM’nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisinin bulunduğuna hükmetti.

ABD’liler 5 Kasım’da başkanlık seçimi için sandık başına gitti. Cumhuriyetçilerin adayı Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris’in yarıştığı seçimi Trump kazandı. Rakibi Harris’e yaklaşık 5 milyon oy fark atan Trump, zafer konuşmasında “47. başkan seçilmem dolayısıyla Amerikan halkına teşekkür ediyorum.” dedi.

Suriye’de 27 Kasım’da rejim karşıtı silahlı gruplar ile Beşşar Esed güçleri arasında çatışmalar yoğunlaştı. Rejim karşıtı silahlı gruplar, 30 Kasım ile 7 Aralık tarihleri arasında Halep, İdlib, Hama ve Humus gibi en büyük illerde üstünlük kurdu. Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık iktidarı, 2011’de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam’ın 8 Aralıkta rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü. Rejim lideri Beşşar Esed, 8 Aralık’ta başkentten kendisi ve ailesi için sığınma sağlama kararı alan Rusya’ya kaçtı.

Güney Kore Devlet Başkanı Yoon, 3 Aralık gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, “muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere karıştığı” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etti. Aynı gece Ulusal Mecliste düzenlenen acil oturumda sıkıyönetim kararının kaldırılmasına ilişkin verilen önerge, 190 milletvekilinin oyuyla kabul edildi. Ulusal Meclis Başkanlığı Ofisi, sıkıyönetimin, yapılan oylamanın ardından “hükümsüz” hale geldiğini açıkladı. Bunun üzerine Bakanlar Kurulunu toplayan Yoon, kabinenin onayının ardından sıkıyönetimi sona erdirdiğini duyurdu.

Fransa’da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümeti 3 aylık görevinin ardından 4 Aralıkta düştü. Fransa’da muhalif solcu ve aşırı sağcı milletvekilleri Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un 3 ay önce atadığı Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümetinin güvenoyu alamayarak düşmesini memnuniyetle karşıladı. Macron, Başbakan Barnier’nin istifasını onayladı. Barnier hükümetinin düşürülmesinin ardından Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından 13 Aralık’ta Başbakan olarak atanan François Bayrou yeni hükümeti kurdu.

Almanya Başbakanı Scholz, Almanya Anayasası’nın 68. maddesi uyarınca Federal Mecliste güvenoyu talebinde bulundu. Scholz, Federal Mecliste 16 Aralıkta yapılan oylamada güvenoyu alamadı. Ülkede erken seçim süreci başladı.

Dışişleri Bakanı Fidan, Suriye’nin başkenti Şam’da Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ahmed eş-Şera ile bir araya geldi. Fidan, Suriye’ye resmi ziyaret düzenleyen ilk Dışişleri Bakanı oldu.

1 EKİM

– Japonya’da iktidardaki Liberal Demokrat Partinin (LDP) yeni lideri İşiba Şigeru, Temsilciler Meclisinde düzenlenen olağanüstü oturumda ülkenin başbakanı seçildi.

– Mark Rutte, NATO Genel Sekreterliğini Jens Stoltenberg’den resmen devraldı.

– Meksika’da Claudia Sheinbaum, yemin ederek ülkenin ilk kadın devlet başkanı oldu.

2 EKİM

– Fas Yüksek Planlama Kurumu, ülke nüfusunun son 10 yılda 3 milyondan fazla artarak yaklaşık 37 milyona ulaştığını açıkladı.

3 EKİM

– Fransa’nın başkenti Paris’te Ocak 2015’te Charlie Hebdo dergisi binasına düzenlenen saldırıya ilişkin davada yargılanan Peter Cherif’e ömür boyu hapis cezası verildi.

4 EKİM

– Güney Afrika ülkesi Lesotho Krallığı, ülkenin bağımsızlığının 58. yılını kutladı.

5 EKİM

– Türkiye’nin Amersfoort Fahri Başkonsolosluğu, Türkiye-Hollanda Dostluk Antlaşması’nın 100. yılında resmi törenle açıldı.

6 EKİM

– İsrail’in Gazze’deki soykırımının protesto edildiği Washington’da, Beyaz Saray yakınlarında gazeteci olduğunu iddia eden bir kişi kendini yakmaya çalıştı.

– İsrail ordusunun Gazze Şeridi’nin kuzeyine düzenlediği saldırıda Anadolu Ajansı (AA) serbest kameramanı Hasan Hamad hayatını kaybetti.

7 EKİM

– İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarının üzerinden bir yıl geçti. Gazze Şeridi’nde sokaklar toplu mezara dönüşmüş durumda.

– Tunus’ta, Cumhurbaşkanı Kays Said, 6 Ekim’de yapılan cumhurbaşkanı seçimlerini yüzde 90,69 oy oranıyla kazandı.

– 2024 Nobel Tıp Ödülü’nü “mikroRNA’nın keşfi ve gen düzenlemesi” çalışmalarından dolayı ABD’li Victor Ambros ve Gary Ruvkun kazandı.

8 Ekim

– 2024 Nobel Fizik Ödülü’nü “yapay sinir ağları ile makine öğrenimini sağlayan çalışmalarından” dolayı ABD’li John Hopfield ve İngiliz Geoffrey Hinton kazandı.

9 Ekim

– Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, 27 Ekim’deki erken seçim öncesi Temsilciler Meclisini feshetti.

– 2024 Nobel Kimya Ödülü, “bilgi-işlemsel protein tasarımı” alanındaki çalışmalarından dolayı David Baker ve “protein yapı tahmini”yle ilgili çalışmalarından dolayı Demis Hassabis ile John Jumper’a verildi.

– İngiltere’de Filistin destekçisi Youth Demand grubu aktivistleri, Ulusal Galeri’de sergilenen Pablo Picasso’nun “Le Maternite (Annelik)” isimli tablosunun üzerine AA foto muhabiri Ali Jadallah’ın Gazze’de çektiği anne ve çocuğunun fotoğrafını yapıştırdı.

10 EKİM

– İkinci Dünya Savaşı sırasında kaybolan ve Nazilerin çaldığı düşünülen dünyaca ünlü Fransız ressam Claude Monet’nin “Bord de Mer” tablosu, 83 yıl sonra asıl sahiplerinin torunlarına iade edildi.

– 2024 Nobel Edebiyat Ödülü’nü “şiirsel düzyazısı nedeniyle” Güney Koreli roman yazarı Han Kang kazandı.

11 EKİM

– 2024 Nobel Barış Ödülü, “nükleer silahlardan arındırılması” alanındaki çalışmalarından dolayı Japon kuruluş Nihon Hidankyo’ya verildi.

– Almanya’nın Kuzey Ren Vestfalya (KRV) eyaletindeki Neuenrade beldesinde inşa edilen, İslam Toplumu Milli Görüş’e (IGMG) bağlı Mevlana Camisi ve külliyesi düzenlenen törenle ibadete açıldı.

12 EKİM

– Eski İskoçya Başbakanı Alex Salmond, Kuzey Makedonya’nın güneybatısındaki Ohri şehrinde hayatını kaybetti.

13 EKİM

– AA’nın Gazze’deki foto muhabiri Ali Jadallah, Fransa’daki Normandiya bölgesi tarafından verilen Bayeux Calvados Normandy Ödülleri’nde üçüncülük ödülünün sahibi oldu.

– Amerikalı milyarder Elon Musk’ın sahibi olduğu SpaceX’in fırlattığı Starship roketinin güçlendiricisi, beşinci test uçuşunda başarılı şekilde iniş gerçekleştirdi.

14 EKİM

– 2024 Nobel Ekonomi Ödülü’nü, kurumların oluşumu ve refaha etkilerine ilişkin çalışmaları nedeniyle Daron Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson kazandı.

16 EKİM

– AA’nın düzenlediği uluslararası haber fotoğrafı yarışması İstanbul Photo Awards’un 10. yılının ikinci sergisi, New York’ta izlenime sunuldu.

– Nijerya’nın kuzeyindeki Jigawa eyaletinde, akaryakıt taşıyan tankerin patlaması sonucu 181 kişi öldü.

18 EKİM

– Hamas’ın Siyasi Büro Üyesi Halil el-Hayye, hareketin lideri Yahya Sinvar’ın İsrail saldırısında hayatını kaybettiğini belirtti.

– Hamas, İzzeddin el-Kassam Tugayları komutanlarından Mahmud Hamdan’ın da Hamas Siyasi Büro Başkanı Yahya Sinvar’la birlikte girdiği çatışmada hayatını kaybettiğini bildirdi.

20 EKİM

– Endonezya’da 14 Şubat’taki devlet başkanı seçimini kazanan Prabowo Subianto, yemin ederek görevine başladı.

21 EKİM

– FETÖ elebaşı Fetullah Gülen öldü.

– Vietnam’da, Vietnam Komünist Partisi (VKP) daimi üyesi Luong Cuong, devlet başkanı seçildi.

23 EKİM

– ABD’nin 13 eyaletinde McDonald’s restoranlarında üretilen hamburgerlerde tespit edilen kolibasili (E.Coli) bakterisi nedeniyle 104 kişi hastalandı, 1 kişi öldü.

24 EKİM

– Mozambik’te 9 Ekim’de düzenlenen cumhurbaşkanı seçimini, iktidardaki Mozambik Kurtuluş Cephesinin (FRELIMO) adayı Daniel Chapo kazandı.

25 EKİM

– ABD Havacılık ve Uzay Ajansının (NASA) Crew-8 misyonu kapsamında uzaya gönderilen 3 astronot ve 1 kozmonot, uzay istasyonunda geçirdikleri yaklaşık 8 ayın ardından dünyaya döndü.

26 EKİM

– Gürcistan’da halk, 11. parlamentoyu seçmek için sandık başına gitti.

27 EKİM

– Japonya’da halk, erken milletvekili genel seçimlerinde oy vermek için sandık başına gitti. İktidardaki Liberal Demokrat Partisi (LDP), seçimlerde, 2009’dan bu yana ilk kez ulusal parlamentonun alt kanadı Temsilciler Meclisinde (Şuugiin) çoğunluğu kaybetti.

28 EKİM

– Kosova’nın güneybatısındaki Prizren şehrinde inşa edilecek Türk Kültür Merkezi’nin temeli törenle atıldı.

– ABD’de Texas eyaletinin büyük şehirlerinden biri olan Plano’nun Belediye Başkanı John Muns, 29 Ekim’i kentte “Türkiye Cumhuriyeti Günü” ilan etti.

29 EKİM

– Hizbullah’ın yeni Genel Sekreteri’nin Naim Kasım olduğu duyuruldu.

30 EKİM

– İspanya’nın özellikle doğu ve güney bölgelerini etkisi altına alan şiddetli yağışın can kayıplarına yol açtı, 222 kişi hayatını kaybetti.

– ABD’nin Maryland Valisi Wes Moore, 29 Ekim’in eyalet genelinde “Türkiye Cumhuriyeti Günü” ilan edildi.

31 EKİM

– Almanya, vatandaşı Cemşid Şarmehd’in İran’da idam edilmesine tepki olarak İran’ın Frankfurt, Münih ve Hamburg Başkonsolosluklarını kapatma kararı aldı.

– Bangladeş’te göstericiler, 5 Ağustos’ta ülkeden ayrılarak Hindistan’a giden eski Başbakan Şeyh Hasina Vecid’e desteğiyle bilinen Jatiya Partisi4nin (JaPa) genel merkezini ateşe verdi.

– Irak’ta yaklaşık bir yıldır boş olan Meclis Başkanlığı koltuğuna eski Meclis başkanlarından Mahmud Meşhedani seçildi.

1 KASIM

– Çin, Antarktika kıtasında saha çalışmaları yürüteceği 41. araştırma seferine başladı.

3 KASIM

– Pakistan’da hava kirliliğinin rekor seviyeye ulaştığı Lahor kentindeki tüm ilkokullarda eğitime ara verildi.

4 KASIM

– Moldova’da cumhurbaşkanı seçiminin ikinci turunda, mevcut Cumhurbaşkanı Maya Sandu en çok oyu alarak ikinci kez seçildi.

– Kırgızistan Dijital Kalkınma Bakanlığı, AA muhabiri Nazir Aliyev’e ödül verdi.

5 KASIM

– ABD’de, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump ile Demokratların adayı Kamala Harris’in yarıştığı başkanlık ve Kongre seçimleri için vatandaşlar sandığa gitti. Cumhuriyetçi Donald Trump, ABD’nin 47. başkanı seçildi.

– İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Savunma Bakanı Yoav Gallant’ı görevden aldı.

7 KASIM

– Kanada’nın “güvenlik risklerini” gerekçe göstererek TikTok’un ülkede ticari faaliyet göstermesini yasakladığı bildirildi.

– İsrail Meclisi (Knesset), 14 yaşından küçük Filistinli çocuklara hapis cezası uygulanmasını mümkün kılan bir yasayı kabul etti.

8 KASIM

– Fransa’nın önde gelen tarihi ve turistik mekanlarından olan, Paris’teki Notre Dame Katedrali’nin çanları 2019’daki yangından 5 yıl sonra ilk kez çaldı.

9 KASIM

– Pakistan’ın güneybatısında bulunan Belucistan eyaletindeki tren istasyonunda meydana gelen patlamada 26 kişi hayatını kaybetti.

10 KASIM

– Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Büyük Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ebediyete intikalinin 86. yılı, dünya genelinde törenlerle anıldı.

11 KASIM

– Japonya’da Liberal Demokrat Parti (LDP) lideri İşiba Şigeru mecliste yapılan seçimde yeniden başbakan oldu.

12 KASIM

– Pakistan’ın doğusundaki Pencap eyaletinde “tehlikeli” seviyeye ulaşan hava kirliliği, uzaydan görülebilir hale geldi.

– Yeni Zelanda Başbakanı Christopher Luxon, 1950-2019 yıllarında devlet veya kilise bakımı altında istismara maruz kalan yüz binlerce çocuk ve yetişkin mağdurdan özür diledi.

– Çin’in Guangdong eyaletinde bir kişinin aracını yürüyüş yapanların üzerine sürmesi sonucu 35 kişi öldü, 43 kişi yaralandı.

14 KASIM

– Pakistan’a ait bir kargo gemisinin Bangladeş limanına yanaşmasıyla iki Güney Asya ülkesi arasında 1971’den bu yana ilk kez doğrudan deniz yoluyla ticaret yapıldı.

– Okyanusya ülkesi Solomon Adaları’nda “dünyanın en büyük mercan kolonisi”nin bulunduğu bildirildi.

15 KASIM

– Sri Lanka’daki erken parlamento seçimlerinde, Devlet Başkanı Anura Kumara Dissanayake’nin Marksist eğilimli partisi Ulusal Halk Gücü’nün (NPP) öncülüğünü yaptığı blok kazandı.

17 KASIM

– Hindistan Savunma Bakanlığı, menzili 1500 kilometreyi aşan yerli bir hipersonik füzeyi denedi.

– Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus, “bazı uzmanlara göre İsrail saldırısı altındaki Gazze’de olup bitenlerin bir soykırımın özelliklerini taşıdığını, bunun hukukçuların ve uluslararası kuruluşların belirlediği bu teknik tanıma uyup uymadığının araştırılması gerektiğini” belirtti.

18 KASIM

– İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Brezilya’nın Rio de Janeiro şehrinde düzenlenen 19. G20 Liderler Zirvesi’nde bir araya geldi. Böylelikle, İki ülke liderleri 2018’den bu yana ilk kez yüz yüze görüştü.

19 KASIM

– Baltık Denizi’nde Finlandiya ile Almanya ve İsveç ile Litvanya arasında bağlantı kuran deniz altı telekomünikasyon kablolarının koptuğu, olayla ilgili sabotaj ihtimalinin değerlendirildiği bildirildi. Litvanya ile İsveç arasındaki bir iletişim kablosunda da arıza tespit edildi.

20 KASIM

– Özbekistan’da geçen ay yapılan seçimlerin ardından yeni hükümetin kurulması için istifa eden Abdulla Aripov, yeniden başbakan oldu.

– Cambridge Sözlüğü, ünlü isimlerin etkisiyle sosyal medyada yaygın olarak kullanılan “manifest”i bu yılın kelimesi olarak açıkladı.

21 KASIM

– UCM, Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallanthakkında tutuklama emri çıkardı. Netanyahu, UCM’nin kararını tanımayacaklarını söyledi.

22 KASIM

– ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), UCM’nin İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkarmasını reddettiklerini bildirdi

23 KASIM

– Türkiye’nin 2025 Akademi Ödülleri (Oscar) En İyi Uluslararası Film kategorisinde aday gösterdiği Zeki Demirkubuz’un “Hayat” filmi, ABD’nin New York kentindeki Türkevi’nde izleyicilerle buluştu.

24 KASIM

– Güney Amerika ülkesi Ekvador’da, Türkiye ile Ekvador arasındaki ilişkilerin gelişimine katkı sunacak Türkiye Cumhuriyeti Fahri Başkonsolosluğunun açılışı gerçekleştirildi.

– Romanya’daki cumhurbaşkanı seçimi ikinci tura kaldı.

25 KASIM

– Güney Amerika ülkesi Uruguay’da düzenlenen devlet başkanlığı seçiminin 2. turunda sol görüşlü aday Yamandu Orsi, seçimden zaferle ayrıldı.

– ABD Adalet Bakanlığı, ülkenin seçilmiş başkanı Donald Trump’a karşı, 2020 seçimlerine müdahale ettiği iddiasıyla açılan davanın düşürüldüğünü açıkladı.

26 KASIM

– ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, başkanlık görevini devraldığında Meksika ve Kanada’dan gelen tüm ürünlere yüzde 25, Çin’den gelen ürünlere ise ilave yüzde 10 gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu.

– Rus mahkemesi, geçen yıl Kur’an-ı Kerim yakan Nikita Juravel’i “devlete ihanet” suçundan 14 yıl hapis cezasına çarptırdı.

27 KASIM

– ABD Başkanı Joe Biden, Lübnan ile İsrail hükümetleri arasında ateşkes anlaşmasına varıldığını ve ateşkesin yerel saatle 04.00’te yürürlüğe gireceğini açıkladı. Fransa ve ABD, Lübnan ve İsrail arasındaki ateşkesin tamamen uygulanması için bu iki ülkeyle birlikte çalışacağını bildirdi.

– UCM Başsavcısı Kerim Han, Myanmar askeri yönetim lideri General Min Aung Hlaing hakkında, Arakanlı Müslümanlara (Rohingya) karşı işlediği suçlar nedeniyle tutuklama emri çıkarılmasını talep etti.

29 KASIM

– Suriye’de Beşşar Esed rejimi güçleriyle çatışan rejim karşıtı silahlı gruplar, Halep kent merkezine girmeye başladı. Esed rejimi güçleriyle çatışan rejim karşıtı silahlı gruplar, İdlib’in stratejik öneme sahip Serakib ilçesinin kontrolünü ele geçirdi.

– Suriye rejim güçleri, Halep Uluslararası Havalimanı dahil bazı stratejik yerleri PKK/YPG’ye bırakıp çekildi.

30 KASIM

– Irak yönetimi, ülke sınırlarının tamamen kapatıldığını bildirdi.

1 ARALIK

– İsrail’in aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, özellikle Araplar ile Yahudilerin karışık olarak yaşadığı kentlerde bulunan camilerdeki hoparlörlere el konulması talimatı verdi.

– Suriye Milli Ordusu (SMO), PKK/YPG’nin Tel Rıfat ile Suriye’nin kuzeydoğusu arasında terör koridoru oluşturma planına karşı Özgürlük Şafağı Operasyonu’nu başlattı.

2 ARALIK

– İzlanda’da 30 Kasım’da yapılan genel seçimlerde Sosyal Demokrat İttifak, 63 sandalyeli parlamentoda 15 sandalye kazanarak birinci oldu.

– ABD Başkanı Joe Biden, daha önce verdiği sözün aksine, vergi kaçırmaktan ve silah edinmede usulsüzlük yapmaktan suçlanan oğlu Hunter Biden’ı affetti. Biden’ın oğlu Hunter Biden’ı affetmesinin ardından ilgili dava dosyası hakim tarafından kapatıldı.

– Oxford Sözlüğü, sosyal medyanın gereksiz ve eğlencelik kullanımını ifade eden “beyin çürümesi”ni yılın kelimesi seçti.

3 ARALIK

– Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, muhalefetin devlet karşıtı aktivitelere bulaştığını belirterek ülkede “sıkıyönetim” ilan etti. Genelkurmay Başkanı General Park An-su’nun sıkıyönetim komutanı olarak atandı. Güney Kore’de Ulusal Meclis, sıkıyönetimin kaldırılmasını oylayarak kabul etti. Yoon, ilanından yaklaşık 6 saat sonra sıkıyönetimi sonlandırma kararı aldığını bildirdi.

– Panama Belgeleri, Pandora Belgeleri, Pegasus Projesi gibi geniş çaplı belge ve veri sızıntılarını dünya gündemine taşıyan, önde gelen araştırmacı gazetecilik kuruluşu Organize Suç ve Yolsuzluk Raporlama Projesi’nin (OCCRP) kurulduğu 2008’den bu yana en büyük fon sağlayıcısının ABD hükümeti olduğu, Washington’un OCCRP’nin yöneticilerini veto hakkı olduğu ortaya çıktı.

4 ARALIK

– Güney Kore’de muhalefet partileri, sıkıyönetim ilanı nedeniyle Devlet Başkanı Yoon Seuk Yeol’un görevinden azledilmesi için Ulusal Meclise önerge sundu.

– Fransa’da Mecliste güvenoyu alamayan Başbakan Michel Barnier’nin merkez sağcı azınlık hükümeti 3 aylık görevinin ardından düştü.

– Angola ziyareti kapsamında başkent Luana’ya giden ABD Başkanı Joe Biden, “tarihi kuraklıklar nedeniyle yerlerinden edilen Afrikalılar için” 1 milyar dolardan fazla insani yardım paketi açıkladı.

5 ARALIK

– Suriye’nin Hama ilindeki Beşşar Esed rejimi karşıtı silahlı gruplar, kent merkezinin kontrolünü ele geçirdi.

– İngiltere’de 2023’te erkek çocuklarına en çok verilen isim Muhammed, kız çocuklarında en popüler isim Olivia oldu.

– Güney Kore’de polis, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol hakkında “sıkıyönetim ilan ederek vatana ihanet ettiği” suçlamasıyla soruşturma başlattı.

6 ARALIK

– Güney Amerika ülkesi Kolombiya, ülke tarihindeki “en büyük doğal gaz keşfini” gerçekleştirdiğini bildirdi.

– Suriye rejimi, ülkenin Irak sınırındaki Deyrizor il merkezinin kontrolünü terör örgütü PKK/YPG’ye devretti.

– Romanya Anayasa Mahkemesi, 24 Kasım’da yapılan cumhurbaşkanı seçimi ilk tur sonuçlarını iptal etti.

7 ARALIK

– Suriye’de yoğunlaşan çatışmalarda Suriye rejimi güçlerinin alan kayıpları ve çekilmeleri devam ederken ülkenin güneyinde Ürdün ve Irak sınırında konuşlu ABD destekli muhalif gruplar, hem kuzey hem de başkent Şam yönünde genişliyor. Rejim güçlerine karşı ilerleyen gruplar, başkentin güney banliyölerine girmeye başladı. Suriye rejimi, başkent Şam’da büyük ölçüde kontrolü kaybetti.

– Güney Kore’de muhalefet partilerinin, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un 3 Aralık gecesi yaptığı beklenmedik sıkıyönetim ilanı nedeniyle görevden alınması için meclise sundukları önerge, yeterli sayıya ulaşılamaması sebebiyle kabul edilmedi.

8 ARALIK

– Suriye’de 1963’de iktidara gelen Baas Partisinin 61 yıllık kanlı iktidarı, 2011’de özgürlük talebiyle başlayan halk hareketlerinin şiddetle bastırılmak istenmesiyle patlak veren iç savaşta, başkent Şam’ın rejimin kontrolünden çıkmasıyla çöktü. Suriye devlet televizyonunda yayınlanan videoda, bir grup muhalif, Esed’in devrildiğini ve cezaevlerindeki tüm tutsakların serbest bırakıldığını duyurdu. Rejim lideri Esed, başkentten kendisi ve ailesi için sığınma sağlama kararı alan Rusya’ya kaçtı.

– Baas rejimi ve Esed ailesi iktidarının çöktüğü Suriye’de, rejim karşıtı silahlı gruplar, ülkenin doğusunda alan kazanmaya çalışan terör örgütü PKK/YPG’nin işgaline geçen Deyrizor’un merkezine girmeye başladı.

9 ARALIK

– İsrailli yetkililer, İsrail güçlerinin Golan Tepeleri’ndeki tampon bölgeyi geçerek 1973’ten sonra ilk kez Suriye topraklarına girdiğini bildirdi.

– SMO, ABD destekli terör örgütü PKK/YPG’nin işgali altındaki Münbiç’i kurtararak Fırat Nehri’nin batısındaki en büyük terör yuvasını temizledi.

– İsrail ordusunun, 61 yıllık Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye genelinde bu akşam düzenlediği hava saldırılarında 100 ayrı hedefi vurduğu bildirildi.

– AA ekipleri, Suriye’de devrilen ve yüz binlerce kişiyi işkenceden geçiren Beşşar Esed rejimi tarafından kısa süre önce işkenceyle öldürüldüğü anlaşılan kişilerin cesetlerine ulaştı.

– Suriye’de devrilen Beşşar Esed rejiminin işkence merkezi olarak nitelendirilen Sednaya Hapishanesi’ndeki gizli bölme iddiaları araştırılıyor, AA ekiplerin çalışmalarını görüntüledi.

– Güney Kore’de 3 Aralık’taki sıkıyönetim ilanı nedeniyle hakkında yürütülen soruşturma kapsamında Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol için seyahat yasağının getirildiği bildirildi.

10 ARALIK

– İsveç’in başkenti Stockholm’de 2024 fizik, tıp, kimya, edebiyat ve ekonomi dallarındaki Nobel Ödülleri törenle sahiplerine verildi.

– Güney Kore Ulusal Meclisi, 3 Aralık’taki sıkıyönetim ilanı nedeniyle Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un “derhal” gözaltına alınmasını içeren karar tasarısını kabul etti.

– Seul Merkez Bölge Mahkemesi, eski Savunma Bakanı Kim Yong-hyun hakkında, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un 3 Aralık’taki kısa süreli başarısız sıkıyönetimin ilanı ile “bir ayaklanma başlatmasına yardım ettiği” suçlamasıyla tutuklama emri çıkardı.

11 ARALIK

– Afrika Boynuzu ülkelerinden Etiyopya ile Somali arasında bir süredir devam eden Somaliland krizi Türkiye’nin arabuluculuğunda çözüm yoluna girdi.

– Suriye’nin Münbiç ilçesinde, terör örgütü PKK/YPG, TRT Haber ekip aracına dronla saldırı düzenledi.

– Afganistan’daki intihar saldırısında geçici hükümetin Göç ve Geri Dönüşler Bakan Vekili Halilurrahman Hakkani öldü.

– ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) Komutanı General Michael Erik Kurilla, Suriye’de terör örgütü PKK/YPG ile görüştü.

12 ARALIK

– BM Genel Kurulu, UNRWA’ya desteğin yinelendiği ve İsrail’e uluslararası yükümlülüklerini yerine getirme çağrısı yapılan karar tasarısını kabul etti.

– Bulgaristan ve Romanya, Avrupa Birliği’nin (AB) vizesiz seyahat bölgesi Şengen’e karadan da dahil oldu.

– Suriye’de kaybolan ABD vatandaşı Travis Pete Timmerman, devrilen rejimin Sednaya Hapishanesi’nden çıktıktan sonra bulunduğu Şam kentinde AA tarafından görüntülendi.

– ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile temaslarda bulunmak üzere Ankara’ya geldi.

– Türkiye’nin Nuakşot Büyükelçisi Burhan Köroğlu, Şam Büyükelçiliği Geçici Maslahatgüzarı olarak görevlendirildi.

– ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump, Time dergisi tarafından “Yılın Kişisi” olarak belirlendi.

– Suriye’nin başkenti Şam’daki havalimanına giden yolda yaklaşık 100 kişiye ait ceset kalıntıları ve ceset torbaları bulundu.

13 ARALIK

– Dışişleri Bakanı Fidan, ABD’li mevkidaşı Blinken ile ikili görüşme yaptı.

– Fransa’da Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, merkez sağcı Başbakan Michel Barnier liderliğindeki azınlık hükümetinin 4 Aralık’ta güven oylamasıyla düşmesinin ardından, seçim ittifakı ortaklarından merkez sağcı Demokrat Hareketi (MoDem) Lideri François Bayrou’yu başbakan atadı.

– SMO’nun başlattığı Özgürlük Şafağı Operasyonu kapsamında terör örgütü PKK/YPG’den kurtarılan Münbiç ilçesinde, örgütün terörist faaliyetler için kullandığı bir hastanenin altında tünel ağı bulundu.

14 ARALIK

– Güney Kore’de muhalefet partilerinin, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’un 3 Aralık gecesi başarısız sıkıyönetim ilanı nedeniyle görevden alınması için meclise sundukları yeni önerge oylanarak kabul edildi.

– Ulusal Mecliste azledilmesine yönelik önerge kabul edilen Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, Anayasa Mahkemesi konuya ilişkin karar verene kadar görevinden uzaklaştırıldı.

– Türkiye’nin Şam Büyükelçiliğinde Türk bayrağı göndere çekilerek 12 yıl aradan sonra elçilik faaliyetleri yeniden başladı.

15 ARALIK

– Suriye’de 61 yıllık Baas rejiminin çökmesinin ardından İsrail ile Esed rejimi arasında gizli işbirliğini gösteren belgeler ortaya çıktı.

– İsrail, UCM’nin 21 Kasım’da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında aldığı tutuklama kararına resmen itirazda bulundu.

– İsrail’de hükümet, Suriye’de Baas rejiminin devrilmesiyle işgalini ilerlettiği Golan Tepeleri’nde yasadışı yerleşim birimlerinin genişletilmesine ilişkin “teşvik planını” onayladı.

– Suriye’nin başkenti Şam’ın batısındaki Dimes kasabasında, çöken rejimin lideri Beşşar Esed’in kardeşi Mahir Esed’e ait olduğu tespit edilen villanın uyuşturucu üretim merkezi olarak kullanıldığı ortaya çıktı.

16 ARALIK

– Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Federal Mecliste yapılan oylamada güvenoyu alamadı. Ülkede erken seçim süreci başladı.

– Suriye’deki Baas rejiminin devrik lideri Beşşar Esed, ülkeden kaçmasından sonra yaptığı ilk açıklamada, çatışmalar sırasında Rus üssüne sığındığını ve Moskova’dan gelen talimatla buradan götürüldüğünü iddia etti.

17 ARALIK

– Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ülkesine karşı savaşan Kuzey Kore askerleri olduğu belirtilen görüntü paylaştı.

18 ARALIK

– Birleşmiş Milletler Uluslararası Göç Örgütü (IOM), Suriye’de Beşşar Esed rejiminin devrilmesiyle geçen hafta 250 bin kişinin evlerine döndüğünü ve bunlardan 100 bininin ülke dışında yaşayan Suriyeliler olduğunu bildirdi.

– Suriye’de Baas rejiminin devrilmesinin ardından Şam Uluslararası Havalimanı yeniden faaliyete geçerken, Suriye Hava Yollarına ait yolcu uçağı yeni dönemde Şam Uluslararası Havalimanı’ndan Halep’e ilk seferini düzenliyor.

– Çin-Hindistan Sınır Sorunu Özel Temsilcileri Toplantısı, 2019’dan bu yana ilk kez düzenlendi.

– 19 ARALIK

– Fransa’da mahkeme, eski eşini uyuşturarak yıllarca çok sayıda erkeğin tecavüzüne maruz bıraktığı suçlamasıyla yargılanan başsanık Dominique Pelicot ve davanın diğer sanıklarına 3 ila 20 yıl arası hapis cezası verdi.

– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna ile ön koşul olmadan, İstanbul’da 2022’de varılan anlaşmalar temelinde görüşmeye hazır olduklarını söyledi.

– Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Suriye’de Beşşar Esed rejiminin devrilmesinden sonra Moskova’nın, Hmeymim üssünü kullanarak 4 bin İran yanlısı savaşçıyı Tahran’a ulaştırdığını söyledi.

20 ARALIK

– Almanya’nın Magdeburg kentinde bir kişi, aracını Noel pazarında kalabalığın üzerine sürdü. Saldırıda aralarında 9 yaşında bir çocuğun da bulunduğu 5 kişi hayatını kaybetti.

– Eski Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Rodrigo Rato, ülkesi İspanya’da servetini Maliye’den saklamakla bağlantılı suçlardan 4 yıl 9 ay hapis cezasına çarptırıldı.

– ⁠ABD Dışişleri Bakanlığı Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Barbara Leaf liderliğindeki heyetin, bugün Şam’a yaptığı ziyarette Heyet Tahrir Şam (HTŞ) yetkilileriyle görüştüğü bildirildi.

21 ARALIK

– Arnavutluk hükümeti, Çinli sosyal paylaşım platformu TikTok’u en az 1 yıl yasaklama kararı aldı.

22 ARALIK

– Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Suriye’nin başkenti Şam’da Suriye’deki yeni yönetimin lideri Ahmed Şara ile bir araya geldi. Fidan, Suriye’ye resmi ziyaret düzenleyen ilk Dışişleri Bakanı oldu.

23 ARALIK

– Fransa’da, Michel Barnier hükümetinin muhalefetin gensoru önergesi ile düşürülmesinin ardından Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron tarafından 13 Aralık’ta Başbakan olarak atanan François Bayrou yeni hükümeti kurdu.

– Romanya’da Sosyal Demokrat Partili (PSD) mevcut Başbakan Marcel Ciolacu liderliğindeki “Batı yanlısı” koalisyon hükümeti parlamentoda güvenoyu aldı.

24 ARALIK

– Pasifik Okyanusu’nda bulunan ada ülkesi Tonga’da parlamentoda yapılan oylamada, eski Maliye Bakanı Aisake Eke ülkenin yeni başbakanı seçildi.

– Suriye’deki yeni yönetim, Baas rejimini deviren silahlı gruplarla kendilerini feshetme ve Savunma Bakanlığı çatısı altında birleşme konusunda anlaşmaya vardı.