Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi, 4 milyar 852 milyon 810 bin TL’lik İçişleri Bakanlığı bütçesini görüşerek, oyçokluğuyla kabul etti.

Bütçeyle ilgili ilk olarak, Cumhuriyet Meclisi Başkan Yardımcısı, CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe söz aldı.

İçişleri Bakanlığı’nın çözüm yerine yeni kaoslar yarattığını savunan Özdenefe, “yeterince şeffaf ve hesap verebilir olunmadığını” iddia etti.

Özdenefe, nüfusla ilgili rakamların bilinmemesinin yarattığı sorunlara değinerek, nüfusun kontrolsüz artışının suç oranlarının da artmasına yol açtığını söyledi.

Merkezi Cezaevi’ndeki hükümlü hükümsüz mahkum sayısını, kapasitesini, suç türlerini ve koşullarını soran Özdenefe, faaliyet raporunun milletvekillerine verilmesini talep etti.

Şartlı Tahliye Tüzüğü ile ilgili Anayasaya aykırılık noktasında eleştirilerde bulunan Özdenefe, tüzüğe mahkeme onayı şartı getirilmesiyle Anayasaya uygun hale gelebileceğini ancak buna yönelik herhangi bir adım atılmadığını söyledi.

Merkezi Cezaevi’nde kapasitenin aşıldığını söyleyen Özdenefe, tutukluluk süreleri üç ayı geçenler, unutulan kişiler olduğunu bunun mahkum ve insan haklarına aykırı olduğunu belirtti.

Muhaceret affı ile ilgili elde edilen rakamları soran Özdenefe, kaç kişinin yasal hale geldiğini, gelirlerde ne kadar artış yaşandığını sordu.

Vatandaşlıklarla ilgili sorular yönelten Özdenefe, Yurttaşlık Yasası’nın ne zaman değiştirileceğini istisnai vatandaşlık uygulamasının ne zaman sona ereceğini sordu.

Sosyal konut projelerine yönelik son durumun ne olduğunu, neden henüz başlatılmadığını soran Özdenefe, “Kooperatifi bile kuramadınız. İhale Yasasına uygun değildi” dedi.

İnsan kaçakçılığı, seks köleliği ve insan ticareti konusunda da adım atılmadığını söyleyen Özdenefe, bu konularda adım atılıp atılmayacağını, ne gibi önlemler alındığını, ülkedeki kırılgan gruplarla ilgili ne gibi çalışmalar yapıldığını sordu.

Özdenefe, 2017 yılında Girne Belediyesi ile Kıbrıs Türk Barış Kuvvetleri (KTBK) arasında askeri karargah binasının kent müzesi yapılmasına ilişkin anlaşma imzalandığını, belediyenin 1 buçuk milyon Euro harcadığını ancak projenin hayata geçmediğini söyleyerek, bu konuda ne yapılacağını sordu.

-Baybars

Bağımsız Milletvekili Ayşegül Baybars, bütçenin icraat yapmaya olanak sağlayamayacak, yetersiz bir bütçe olduğunu, mevcut durumun devam edeceğini söyledi.

Baybars, nüfus politikası oluşturmadan, Kalkınma Planı hazırlanamayacağını söyleyerek, nüfus, vatandaşlık, ülkeye giriş çıkışlarla ilgili herhangi bir vizyon ortaya konamadığını savundu.

Nüfusun sayısallaşması alanında neler yapıldığını soran Baybars, bakanlığın şeffaf olmadığını, sorulara yanıt verilmediğini savunarak, doğum ölüm oranı ve çağ nüfusunun ne olduğu sorusunu yöneltti.

Bütçeye nüfusun bilinmesine yönelik bir proje kalemi ayrılmadığını dile getiren Baybars, muhaceret kaydı sisteminin uygulanmamasının öğrencilerin kayıt altına girmesinin önüne geçtiğini, bunun yanı sıra kanun hükmünde kararname ile af çıkarıldığını söyleyerek, eleştirilerde bulundu.

Yabancıların Mal Alımı ile ilgili yasa hakkında uyarılarda bulunduklarını ve haklılıklarının ortaya çıktığını dile getiren Baybars, “Durum vahamet içeriyor.” dedi.

Baybars, bugüne kadar verilen vatandaşlık sayısını, kaç kişiye vatandaş verildiğini sordu.

Merkezi Cezaevi’nde yaşanan sorunlara değinen Baybars, mahkumların sağlık haklarına saygı gösterilmesi gerektiğini belirtti.

Baybars, sosyal konut projesi ile ilgili bilgi talep ederek, Özel Güvenlik Birimi’nin çalışma şekliyle ilgili neler yapıldığını sordu.

-Özuslu

CTP Milletvekili Sami Özuslu, hükümet tarafından açıklanan projeksiyon nüfus rakamını eleştirerek, “Bana göre nüfus 1 buçuk milyonun altında değil” dedi.

Özuslu, projeksiyon nüfus doğruysa, erkek yoğun bir nüfus yaratıldığını söyleyerek, ülkeye çalışma amacıyla gelenlerin önemli oranının erkek olduğunu, bu yapının sürdürülebilir olmadığını, bu durumun sosyal sorunlara yol açabileceğini belirtti.

Nüfus sayımı yapılmamasını, bütçede buna kaynak ayrılmamasını eleştiren Özuslu, ülkeye giriş çıkışlarla ilgili kontrol mekanizmasının güçlendirilmesi gerektiğini kaydetti.

Özuslu, Türkiye’de yayınlanan dizilerde ülkenin, mafya cenneti, kara para ülkesi olarak gösterildiğini söyleyerek, “Biz buna mı layığız?” diye sordu.

Bu bütçe ile gelecek yılın da kötü geçeceğini söyleyen Özuslu, bütçenin önemli kaynaklarının gereksiz işlere ayrıldığını, gerekli yerlere kaynak aktarılamadığını belirtti.

Özuslu, belediyelerin altyapılarına kaynak ayrılıp ayrılmadığını sordu.

Merkezi Cezaevi giderlerine değinen Özuslu, suç oranı attıkça masrafların da arttığını, eski cezaevinin de çeşitli amaçlarla kullanıldığını söyledi.

İmar planlarının durumunu soran Özuslu, “Daha fazla ne kadar sahilleri peşkeş çekeceksiniz, Girne’de halk denize ulaşamaz duruma geldi. Bu konularda hassas olalım. Torunlarımız denizi sosyal medyadan görecek. Bu hale geldik” dedi.

Kumarhane açacak oteller için ayrı bir alan yaratılması önerisinde bulunan Özuslu, “Kıyıları, ormanları, değerli alanları peşkeş çekmeyelim” diye konuştu

Özuslu, istisnai vatandaşlık verilmemesi, Yurttaşlık Yasası çıkana kadar elzem olmayan vatandaşlıkların durdurulması çağrısında bulundu.

-Şahiner

CTP Milletvekili Salahi Şahiner, bütçe rakamları konusunda sorular yöneltti.

Şahiner, bu yıl kaç tane ateşli silah ruhsatı verildiğini, bu ruhsatların nasıl verildiğini, yabancılara taşınmaz mal ile ilgili elde edilen gelir, bütçe gerçekleşme rakamlarını sordu.

-Oğuz

İçişleri Bakanı Dursun Oğuz, Merkezi Cezaevi’nde, 35 farklı ülkeden, 840 kişi bulunduğunu, 15 farklı ülkeden 51 kadının cezaevinde olduğunu, 21 yaş altı genç mahkum sayısının 17 olduğunu, 14 yaş altı mahkum bulunmadığını söyledi.

Oğuz, muhaceret affına yaklaşık 7 bin kişinin başvurduğunu, yaklaşık 6 bin kişinin aftan yararlandığını söyleyerek, rakamlarla ilgili detaylı bilgi verdi.

Affın amacının kayıt altına almak olduğunu söyleyen Oğuz, polisin aktif denetimler yaptığını, 2024 yılında yaklaşık bin 800 kişinin ülkeden ihraç edildiğini belirtti.

“Ülkeye kimse elini kollunu sallaya sallaya giremiyor” diyen Oğuz, ülkeye alınmayan kişilerin sayısı ve uyruğuyla ilgili bilgi paylaştı.

“KKTC’nin güvenli ülke olma özelliğini korumak istiyoruz” diyen Oğuz, hükümetin bu yönde yaptığı çalışmaları anlattı.

Oğuz, İçişleri Bakanlığı’nda taşınmaz mal komisyonu birimi oluşturulduğunu söyleyerek, 2024 yılında yaklaşık bin 596 dosyanın görüşüldüğünü belirtti.

Daha sonra Bütçe, oyçokluğuyla kabul edildi.

Komite, Pazartesi Başbakan Yardımcılığı Turizm kültür Gençlik ve Çevre Bakanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı, Polis Genel Müdürlüğü, Yüksek Yönetim Denetçisi bütçesini görüşecek.