İçişleri Bakanlığının 2 milyar 384 milyon 355 bin 400 TL’lik bütçesi, Cumhuriyet Meclisi Ekonomi, Maliye, Bütçe ve Plan Komitesi’nde görüşülerek, oy çokluğuyla onaylandı.

Komite dün gün boyu sürdürdüğü bütçe mesaisini gece saat 23.40’ta tamamladı.

Bütçe görüşmesi sırasında, İçişleri Bakanı Dursun Oğuz ve bakanlık bürokratları da hazır bulundu.

İçişleri Bakanlığı bütçesi üzerine ilk sözü alan CTP Milletvekili Fikri Toros, Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK) hakkında konuşarak, komisyonun, bir çare müessesesi olarak kurulduğunu belirtti. TMK’nın, AİHM tarafından da tanınan bir iç hukuk yolu olarak belirlediğini dile getiren Toros, bunun çok önemli bir imkân olduğunu kaydetti.

Taşınmaz Mal Komisyonu’nun sonuçlandırdığı bağlayıcı kararların toplam bedeliyle, bütçe yasasında Maliye Bakanlığı’nın ayırdığı kalemin örtüşmediğini belirten Toros, verilen hükümlerin ödenemediğini anlattı. Ödemelerin sınırlı da olsa yapılmaya başladığını ifade eden Toros, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı’nı bu konuyu gözden geçirmeye davet etti.

TMK’da yasallaşmayan tapuların gelecekte mülkiyet komisyonun başına dert olacağını kaydeden Toros, bunun hafife alınmaması gerektiğini söyledi. Toros, TMK’nın görevlerini çok daha etkin bir şekilde yapabilmesi için ayrılan bütçelerin gözden geçirilmesinin şart olduğunu belirtti.

KKTC’de muhtarların ve muhtarlıkların demokrasinin çok önemli unsuru olduğuna işaret eden Fikri Toros, muhtarlık binalarının bilgisayar ihtiyaçlarının karşılanması için finansal imkanlar yaratılması gerektiğini söyledi. Nüfus sayımı yapılmayalı 12 sene olduğunu ifade eden Toros, nüfus sayımı yapılmamasının belirsizliği, güvensizliği artırmaya devam edeceğini kaydetti.

Ülkenin çok büyük bir çoğunluğunun yabancılara satıldığını ve buna seyirci kalındığını savunan Toros, bu konuda kararlı, tutarlı siyaseti, muhalefetin destekleyeceğini belirtti.

TMK’nın binası ve kapasitesinin güçlendirilmeye ihtiyacı olduğunu belirten Toros, bu kaleme ayrılan rakamın gözden geçirilmesi talebini yineledi.

CTP Milletvekili Sami Özuslu ise konuşmasında, ülkedeki toplam 242 muhtarlığın, 141’inin hizmet verecek binası olduğunu belirterek, 141 binanın, 39’unun ise elektriksiz olduğunu söyledi. Muhtarların ödeneklerinin yükseltilmesi talebini dile getiren Özuslu, muhtarların yatırım sorunlarına da değindi.

Belediyelerde devlet katkı payının ciddi bir sorun olmaya devam ettiğini ifade eden Özuslu, belediye sınırları içerisindeki nüfusun belirlenmesi noktasında, belediyelerin ısrarcı olduğunu kaydetti. Özuslu, anomalinin bir an önce ortadan kaldırılması gerektiğini dile getirdi.

“Hangi yasa gelirse önünüze, sahilleri koruyacak şekilde hareket edelim” çağrısında bulunan Özuslu, adanın güzelliğinin bozulmamasını istedi.

2023 yılında şu ana kadar ne kadar yurttaş yapıldığını da soran Özuslu, istisnai yurttaşlık verilmesinden vazgeçilmesi gerektiğini belirtti.

Çocuklar için bir mahkeme ve ıslah evi olmamasından utandığını ifade eden Sami Özuslu, mevcut koşullarda çocukların ıslah edilip, kazandırmadığını, tam tersine daha da batağa itildiğini söyledi. Özuslu, bu konuda adım atılmasını istedi.

CTP Milletvekili Devrim Barçın ise, “yabancılara yap-sat faaliyetlerinin yasaklanacağının söylendiğini ancak Resmi Gazete’de Düzova’da 50 dönüm için yabancı şirkete yap-sat kararı çıktığını” savundu.

Yurttaşlık harçlarında 4 kata yakın gelir öngörüsü olduğunu işaret eden Barçın, tapu harçlarında da 4 kata yakın artı değer elde edilmesinin planladığına dikkat çekti. Barçın, sınır kapılarının modernizasyonunda nasıl bir proje öngörüldüğünü de sordu.

Bağımsız Milletvekili Ayşegül Baybars ise, devletin koruması altındaki mahkumların yemek bedellerinin kamuoyunda tartışılmasının insani ve ahlaki olmadığını söyledi.

Cezaevinde bulunan mahkumların meslek sahibi olması için kurslar düzenlendiğini, eğitim verildiğini ancak bu projenin sekteye uğradığını dile getiren Baybars, Merkezi Cezaevi’nde bir psikoloğun bin kişiye hizmet vermeye çalıştığını belirtti.

Yeni cezaevinde hiçbir atölyenin çalışmadığı eleştirisinde bulunan Baybars, “Cezaevinden elini çektiniz görünüyor. Bu konuda hassasiyet gösterin” dedi. İnsanların mağdur olduğunu belirten Baybars, “nefes alınamaz noktaya geldiğini” kaydetti.

Cezaevi disiplin yasasının tadil edilmesi gerektiğini de kaydeden Baybars, cezaevi konusunda adım atılmasını istedi. Ülkeye giriş-çıkışlar konusuna da değinen Ayşegül Baybars, cezaevindeki yabancı nüfusun yüzde 75’e yakınının öğrenci olarak ülkeye gelenler olduğunu belirtti.

Baybars, yabancılara mal satışı konusunda ülkenin töhmet altında olduğunu söyleyerek, geçen yıllara oranla yabancılara mal satışının ne kadar arttığını sordu. Emlakçıların kayıt yasasının bir an önce gündeme gelmesi gerektiğini ifade eden Baybars, vatandaş olmayan yabancı nüfusla ilgili döküm verilirse, nüfusla ilgili kabaca bir rakam konusunda fikir sahibi olacaklarını belirtti.

Baybars, tarımsal arazilerin kiralanması meselesinin de çözülmesi gerektiğini ifade etti.

CTP Milletvekili Ürün Solyalı ise konuşmasında, daha önce yazılı yönelttiği bazı sorular yineledi.

Kaymakamlıkların çok önemli bir pozisyonda olduğunu belirten Solyalı, “Tahsil Çağındaki Talebelere Yardım Derneği” diye bir dernek kurulduğunu ifade ederek, derneğin iki şubesinin 2 buçuk 3 milyona yakın bağış toplayabilecek kapasitede bir dernek olduğunu söyledi. Solyalı, bu bağışçıların sorgulanması ve kaymakamlık tarafından denetlenmesinin yasal sorumluluk olduğunu kaydetti.

CTP Milletvekili Armağan Candan ise, yasa dışı göç konusu üzerinde durarak, savaşlar devam ettikçe göçün bitmeyeceğini belirtti.

Bu konuda ülkenin ne yaptığının ciddi bir gözetim altında olduğunu dile getiren Candan, Göç Merkezi kurulmasına ilişkin mutabakat zaptı konusunda bilgi talep etti. Candan, Bakan Oğuz’a bazı sorular da yöneltti.

CTP Milletvekili Fazilet Özdenefe ise, “İçişleri Bakanı Dursun Oğuz’un göreve geldiğinden bu yana verdiği taahhütlere karşın Bakanlar Kurulu kararıyla Düzova’da yabancı bir şirkete 50 dönüm için satın alma izni verilmesinden üzüntü duyduğunu” ifade etti.

Bakanın bu konuda daha bilinçli bir duruş sergilemesinin beklediğini kaydeden Özdenefe, ülkede satılan mallarla ilgili sıkıntı olduğu kabul edilirken, Düzova’da 50 dönüm için yabancı şirkete satın alma izni verilmesini “skandal” olarak niteledi. Yurttaşlık dağıtılmasından da vazgeçilmesini isteyen Özdenefe, ülkenin gettolaştığını savundu.

“Taşınmaz Mal Komisyonu’nun uzun bir mücadelenin sonucunda Kıbrıs Türk halkının bir kazanımı olduğunu ancak bugün iç hukuk yolundan çıkma tehlikesi olduğunu” ileri süren Özdenefe, komisyonun işlevselliğini yitirmesi durumunda Kıbrıs Türk halkının büyük sıkıntılar yaşayacağını söyledi.

Tapuda personel eksikliğini olduğunu ifade eden Özdenefe, icra-i meslek yapan bazı avukatların tapuda sözleşmeli olarak görev yaptığını, bunun doğru olmadığını kaydetti.

Nüfus politikası olmadığını ve suç oranının arttığını ifade eden Özdenefe, Şartlı Tahliye Tüzüğü’ne yönelik eleştirilerde bulundu. Özdenefe, bunun elbirliğiyle düzeltilmesini talep etti.

Ülkede hala gece kulüpleri sorunu olduğunu da dile getiren Fazilet Özdenefe, “Ülkedeki seks köleliği, seks işçiliği konusunda bir irade ortaya konması” gerektiğini belirtti.

Din İşleri Başkanı Ahmet Ünsal’ın hala görevde olmasını eleştiren Özdenefe, Aile Yasası’ndaki düzenleme nedeniyle de teşekkür etti.

CTP Milletvekili Erkut Şahali ise, hayvansal atıkların bertarafı konusuna değinerek, iki proje hakkında bakana soru yöneltti. Şahali, dere yataklarıyla ilgili temizleme projesi ödeneği konusunda da açıklama istedi.

Düzova’da 50 dönüm için yabancı bir şirkete satın alma izni verilmesi kararına da değinen Şahali, bunun gerekçesinin bilinmemesini “kabul edilemez” olarak niteledi. Şahali, Bakanlar Kurulu’na giden her bir kararın açıklayıcı bir gerekçesi olması gerektiğini belirtti.

Belediyelerin imar yetkisi meselesinin herkesin başını ağrıtacağını ifade eden Şahali, yetkiyi yasal olarak kullanacak personel olmadığını kaydetti. İntibak mevzuatının derhal hazırlanması gerektiğini belirten Şahali, bu konuda adım atılması gerektiğini söyledi. Şahali, belediyelerin kurumsallaşması için bunun elzem bir ihtiyaç olduğunu kaydetti.

CTP Milletvekili Salahi Şahiner ise, nüfus konusunda Başbakanın talihsiz açıklamaları olduğunu ifade ederek, nüfus bilinmediği zaman kalkınma planından bahsedilemeyeceğini ve yapılan her işin havada kalacağını söyledi.

Yabancıya arazi satışının durdurulması gerektiğini ifade eden Şahiner, “organize çetelerin varlığına işaret eden belli başlı durumlar ortaya çıktığını” öne sürdü. Şahiner, orman arazilerinin üzerine bir envanter çalışmasına ihtiyaç olduğunu da belirtti.

Hudutların kaydığını dile getiren Şahiner, haritaların belli başlı bölgelerde düzeltilmesi gerektiğini kaydetti. Güngör Çöplüğü ihalesinde büyük bir rant döndüğünü savunan Şahiner, derneklerin yasal statüsünün baştan aşağı gözden geçirilmesi gerektiğini söyledi. Şahiner, derneklerin denetimi için yasa güncellemesine ihtiyaç olduğunu söyledi.

İçişleri Bakanı Dursun Oğuz ise milletvekillerinin eleştiri ve sorularına yanıt verdi. Oğuz, Göç Merkezi’yle ilgili çalışmaların son sürat devam ettiğini, personel eğitimlerinin de sürdüğünü kaydetti.

Arazi satışlarıyla ilgili mevcut mevzuatların düzenlenmesi gerektiğini söyleyen Oğuz, Şehir Planlama Dairesi, Müteahhitler Birliği, bölge belediyeleriyle birlikte tarım arazilerinin korunmasına yönelik tedbir alınması için çalışmaların başlatıldığını söyledi.

-“Yap-sat ile ilgisi yok”

“Düzova’da yabancı bir şirkete taşınmaz mal satın alma izni” kararı hakkındaki sorulara da yanıt veren Oğuz, kararın yasa dışı olmadığını vurguladı. Söz konusu yabancı şirketin Türkiye’deki adının Dağ Holding olduğunu belirten Bakan Oğuz, şirketin, tarım, turizm, sanayi ve yeşil enerji alanında hizmet verdiğini belirtti. Oğuz, Mesarya’ya bu alanlarda yatırım planlandığını, yap-sat ile ilgisi olmadığını kaydetti.

Bakan Oğuz, “Birinden bir şey sakladığımız, gizlediğimiz yok. Bu ülkede hiçbir şey gizli kalmaz” diye konuştu.

Tapu ve İskan’da bir sistem olduğunu ancak bunun yeterli olmadığını dile getiren Oğuz, yatırıma ihtiyaç olduğunu ve bunun için çalıştıklarını kaydetti. Oğuz, “Bütün dairelerin e-devlete hazır duruma gelmesi lazım” dedi.

Genel Kurulda talep edilen istatiki bilgileri vereceğini söyleyen Oğuz, nüfus ve toprak konusunda istenen bilgileri de hazırlayıp sunacaklarını ve şeffaf olacaklarını belirtti. Oğuz, sorunların çözümüyle ilgili çalıştıklarını vurguladı.

TAK