Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası (KTEZO), özel sektördeki iş gücünün yüzde sekseninin yurt dışından karşılandığına işaret ederek, mesleki eğitimin güçlendirilmesi gereğine işaret etti.

KTEZO, ülke genelindeki 13 meslek lisesinde son sınıf öğrencileri ve aileleriyle yaptığı araştırmanın sonuçlarını açıkladı. Oda Genel Koordinatörü Hürrem Tulga, düzenlenen basın toplantısında, mesleki eğitimin mevcut durumu ve yapısal eksiklikleri üzerine değerlendirmelerde bulundu. 

– “Öğrencilerin çoğu düşük gelirli ailelere mensup”

Raporun 6 aylık bir çalışmanın ürünü olduğunu belirten Tulga, araştırmaya katılan öğrencilerin çoğunluğunun düşük gelirli ailelere mensup olduğuna dikkat çekti. Öğrencilerin babalarının yüzde 66’sının özel sektör çalışanı veya esnaf olduğunu, sadece yüzde 18’inin kamu sektöründe çalıştığını aktaran Tulga, annelerin ise yüzde 42’sinin işsiz olduğunu, yüzde 36’sının özel sektörde istihdam edildiğini söyledi. Hane gelirlerinin büyük bölümünün asgari ücret düzeyinde veya altında olduğunu belirten Tulga, “Bu tablo, meslek liselerinin sosyolojik olarak alt gelir gruplarının çocuklarına yöneldiğini ortaya koyuyor” ifadelerini kullandı.

-“Çocuklar hem okuyor hem çalışıyor”

Araştırmaya göre meslek lisesi öğrencilerinin yüzde 66’sının okul dışı zamanlarında çalıştığını belirten Tulga, bu çocukların çoğunun ilgi duydukları meslekleri değil, aile yönlendirmesiyle okulları tercih ettiklerini kaydetti. Öğrencilerin yalnızca yüzde 16’sının ilgi duyduğu mesleği seçtiğini vurgulayan Tulga, “Meslek sahibi olabilmek amacıyla tercih yapanların oranı ise yalnızca yüzde 15” dedi.

Tulga, öğrencilerin yalnızca yüzde 36’sının aldıkları eğitimin sektörle uyumlu olduğunu düşündüğünü, yüzde 45’inin ise eğitimi “kısmen uyumlu” bulduğunu söyledi. Buna rağmen öğrencilerin yüzde 76’sının eğitimlerinin gelecekte gelir elde etmelerine yardımcı olacağına inandığını kaydederek, “Bu, sistemin eksiklerine rağmen çocuklarda hâlâ bir umut olduğunu gösteriyor” dedi.

-“Kendi alanında çalışmak isteyenlerin oranı yalnızca yüzde 20”

Araştırmada meslek lisesi öğrencilerinin yalnızca yüzde 20’sinin kendi alanında çalışmak istediğini ortaya koyduklarını ifade eden Tulga, aile şirketinde çalışmak isteyen öğrenciler de eklendiğinde bu oranın ancak yüzde 26’ya çıktığını kaydetti. “Yani meslek lisesi mezunlarının büyük çoğunluğu kendi alanlarından uzaklaşıyor. Bu ciddi bir kayıptır” diye konuştu.

-“Üniversite tercihi ilk sırada”

Öğrencilerin büyük kısmının hedefinde üniversite eğitimi olduğunu belirten Tulga, yüzde 61,7’sinin mezuniyet sonrası üniversiteye gitmek istediğini, sadece yüzde 42,8’inin eğitimine mesleki alanında devam etmeyi düşündüğünü söyledi. Tulga, “Bu, mesleki eğitimin yalnızca okulla değil, üniversite sistemi ve çalışma hayatıyla birlikte yeniden yapılandırılması gerektiğini ortaya koyuyor” dedi.

-“Mesleki eğitim yatırımları amacına ulaşmıyor”

Meslek liselerine büyük yatırımlar yapıldığını ancak bu yatırımların istenen sonuca ulaşmadığını ifade eden Tulga, “En pahalı yatırımları meslek liselerine yapıyoruz ama mezunlar alanında çalışmıyor. Bu da eğitim planlamasında ciddi bir sorun olduğunu gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu.

-“Meslek liseleri üretime katkı sunamıyor”

Hizmet sektörünün toplam eğitim alanlarının yüzde 70’ini oluşturduğunu, buna karşılık üretim sektörlerinin yüzde 30’un altında kaldığını vurgulayan Tulga “İhtiyacımız olan alanlarda yeterli eğitim verilmiyor. Bu yüzden nitelikli iş gücünü ithal etmek zorunda kalıyoruz” dedi.

-“Üretime katılan vatandaş oranı sadece yüzde 30”

Konuşmasında iş gücü verilerine de değinen Tulga, kayıtlı çalışan sayısının 170 bin civarında olduğunu ve bunların yaklaşık 75 bininin yabancı uyruklu olduğunu belirtti. Vatandaş nüfusu baz alındığında üretime katılım oranının yüzde 30’lara düştüğünü söyleyen Tulga, “Bu veriler üretmeyen bir topluma dönüştüğümüzü açıkça gösteriyor” dedi.

-“Meslek kataloğu kullanıma açıldı”

Tulga, konuşmasının sonunda KTEZO’nun yeni dijital hizmetlerinden de bahsetti. Artık oda web sitesinde bölgeler bazında zanaatkâr bilgilerine ulaşılabileceğini belirten Tulga, “Klimacı, tesisatçı, usta arayan biri bulunduğu yerden erişebilecek. Bu katalog, kayıtlı ustaları görünür kılacak. Sistemin denetlenebilir olması da büyük bir avantaj” dedi. Bu çalışmanın ilerleyen dönemde aplikasyonla desteklenerek geliştirilmesinin planlandığını da sözlerine ekledi.