Connect with us
Örnek Resim Örnek Resim

Dünya

Samanyolu’nun iki katı genişliğinde, türünün en büyük gök cismi keşfedildi

Published

3 ay önce

on

Astronomlar, Samanyolu’nun iki katı genişliğinde devasa bir radyo jeti keşfetti. Yeni bir çalışmaya göre, bu kadim gök cismi, evrenin bugünkü yaşının henüz yüzde 10’una bile ulaşmadığı dönemde oluştu.

Ulusal Bilim Vakfı’na (NSF) bağlı NOIRLab’da doktora sonrası araştırmacı olarak görev yapan Anniek Gloudemans, “Bu, erken evrende şimdiye kadar gözlemlenen en büyük radyo jeti” dedi.

Bugüne kadar, büyük patlamadan kısa süre sonra yayılan bu devasa radyo jetleri tespit edilememişti.

Gloudemans, bunun sebebinin 13,8 milyar yıl öncesinden kalan kozmik mikrodalga arka plan ışımasının, bu tür uzak cisimlerin radyo ışığını sönükleştirmesi olabileceğini ifade etti.

Süper kütleli kara delikler ve kuasarlar
Çoğu büyük galaksinin merkezinde süper kütleli bir kara delik bulunur. Bu devasa gök cisimleri, güçlü kütle çekimi nedeniyle çevresindeki maddeleri içine çeker.

Bu süreç, bazı kara deliklerin büyük miktarda enerji yaymasına neden olur ve bilim insanları, bunun kuasarların oluşumunu tetiklediğini düşünüyor. Kuasarlar, evrendeki en parlak gök cisimleri olarak biliniyor ve enerjik madde jetleri yayabiliyor.

İki güçlü radyo teleskop kullanılarak tespit edilen bu devasa jet, en az 200 bin ışık yılı genişliğe sahip.

Bir ışık yılı, ışığın bir yılda kat ettiği mesafe olup yaklaşık 9,46 trilyon kilometreye denk geliyor. Keşfi detaylandıran çalışma, 6 Şubat’ta The Astrophysical Journal Letters dergisinde yayımlandı.

Erken evrenin sırlarına ışık tutuyor
Gökbilimciler, evrenin uzak noktalarına bakarak geçmişi inceleyebiliyor. Bu keşif, ilk radyo jetlerinin ne zaman oluştuğunu ve galaksileri nasıl şekillendirdiğini anlamak adına önemli bir pencere açıyor.

İki loblu radyo jetini oluşturan kuasar, evrenin henüz 1,2 milyar yıl yaşında olduğu dönemde meydana geldi.

Kuasarın kütlesi, Güneş’in 450 milyon katı kadar olsa da, bu gök cismi tipik kuasarlara kıyasla daha küçük olarak değerlendiriliyor.

Gloudemans, “Bu durum, erken evrende bu kadar güçlü jetlerin oluşması için aşırı büyük bir kara deliğe gerek olmadığını gösteriyor” dedi.

Gözlemlere göre, jetin her iki tarafı da asimetrik özellikler taşıyor. Gloudemans, jetin farklı uzaklıklara yayılması ve parlaklığındaki değişkenliklerin, çevresindeki aşırı koşullardan kaynaklanabileceğini belirtti.

Farklı dalga boylarında gözlemler yapıldı
Uluslararası bir gökbilimci ekibi, ilk olarak Avrupa’daki Low Frequency Array (LOFAR) radyo teleskop ağıyla radyo jetini tespit etti. Ardından, Hawaii’deki Gemini Kuzey Teleskobu’nun kızılötesi spektrografı ve Teksas’taki Hobby-Eberly Teleskobu kullanılarak farklı dalga boylarında ek gözlemler yapıldı.

Bilim insanları, bu farklı gözlemleri birleştirerek J1601+3102 olarak adlandırılan kuasarın detaylı bir profilini çıkardı. Gloudemans, “Erken evrende güçlü radyo jetleri yayabilen kuasarları araştırıyoruz. Bu keşif, birden fazla teleskobun gücünü birleştirerek neler keşfedebileceğimizi gösteriyor” dedi.

Benzer keşiflerin devamı gelebilir
Bu büyüklükte bir radyo jetinin bulunması, evrenin erken dönemlerinde daha fazla benzer cismin var olabileceğine işaret ediyor. Araştırmacılar, bu tür jetlerin oluşum mekanizmasını anlamak için daha fazla gözlem yapmayı planlıyor.

Gloudemans, “Erken evrende yaklaşık bin kadar kuasar tespit edildi. Bunlar nadir olsa da, elimizde önemli sayıda örnek bulunuyor” dedi. Bilim insanları, kuasarların merkezindeki süper kütleli kara deliklerin, gaz ve tozun sürtünmesiyle aşırı parlak hale geldiğini düşünüyor. J1601+3102 kuasarı özelinde, bu malzemenin bir kısmı güçlü radyo jetleri halinde uzaya yayılmış durumda.

Evrenin farklı bölgelerinde devasa jetler
Geçtiğimiz yıl, başka bir gökbilimci ekibi, yine LOFAR teleskobunu kullanarak 23 milyon ışık yılı genişliğindeki “Porphyrion” adlı radyo jetini keşfetmişti. Ancak Porphyrion, Dünya’ya 7,5 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunuyor ve erken evren yerine “yakın evrende” yer alıyor.

Bilim insanları, büyük patlamadan kalan kozmik mikrodalga arka plan ışımasının, erken evrendeki bu tür devasa jetleri tespit etmeyi zorlaştırdığını düşünüyor.

Ancak yeni keşif, bu güçlü radyo jetlerinin evrenin ilk dönemlerinde de var olabileceğini ve kara deliklerin galaksileri şekillendirmede oynadığı rolü gözler önüne seriyor.

İLGİLİ KONU:
Devamını Oku
Yorum Yapabilirsiniz

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Dünya

Rumlar Mutluyaka’da ayin yapacak

Published

23 saat önce

on

Mayıs 22, 2025

By

Rumların, 25 Mayıs Pazar günü Mutluyaka’daki “Profiti İlia Kilisesi”nde ayin yapacakları bildirildi.

Alithia gazetesi, ayinin yapılması için Birleşmiş Milletler (BM) vasıtasıyla KKTC makamlarından izin alındığını yazdı.

Haberde, ayine katılmak isteyenler için otobüs kaldırılacak bölgelerle ilgili bilgiler yer aldı.

Devamını Oku

Dünya

Gazze’deki hükümet: 81 günlük ablukanın ardından ilk yardım tırları Gazze’ye girdi

Published

1 gün önce

on

Mayıs 22, 2025

By

Gazze’deki hükümetin Medya Ofisi, İsrail’in uyguladığı 81 günlük ablukanın ardından ilk kez, çoğunluğu uluslararası ve sivil toplum kuruluşlarına tahsis edilen 87 yardım tırının bölgeye giriş yaptığını duyurdu.

Gazze hükümeti Medya Ofisi Müdürü İsmail es-Sevabite, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Şu ana kadar 87 yardım tırı Gazze’ye giriş yaptı. Bu, 81 günlük ablukanın ardından ilk giriş oldu.” dedi.

Sevabite, yardımların insani ihtiyaçları karşılamak amacıyla uluslararası ve yerel kuruluşlar aracılığıyla dağıtılmak üzere gönderildiğini belirtti.

Öte yandan, Gazze Özel Nakliyeciler Derneği Başkanı Nahid Şuhaybir, yardım taşıyan tır sayısının 92 olduğunu söyledi.

Şuhaybir, “Tırlardan 75’i güney ve orta kesimlerdeki fırınlara un taşıdı. Yardımlar Kerem Ebu Salim Sınır Kapısı üzerinden ulaştırıldı.” diye konuştu.

Gazze ve kuzey bölgelerine yardım ulaştırmak için kullanılan Netzarim Koridoru üzerinden herhangi bir geçişin sağlanamadığını, İsrail ordusunun bu güzergahı kapattığını ifade eden Şuhaybir, ayrıca, 12 tırın UNICEF’e ait çocuklar için besleyici ek gıdalar taşıdığını ve bunların Deyr el-Belah kentine indirildiğini, 5 tırın ise BAE tarafından gönderilen şeker ve çeşitli gıda maddeleri taşıdığını aktardı.

“Günlük olarak en az 500 yardım ve 50 yakıt tırına acil şekilde ihtiyaç var”
Hükümetin Medya Ofisi, Gazze’nin günlük olarak en az 500 yardım ve 50 yakıt tırına acil şekilde ihtiyaç duyduğunu vurgulayarak, İsrail’in sınır kapılarını kapatmasının kıtlığı derinleştirdiğini belirtmişti.

Avusturya Dışişleri Bakanı Beate Meinl-Reisinger, dün, Avrupa Birliği’nin (AB) İsrail’e ticari imtiyazlar tanıyan ortaklık anlaşmasını gözden geçirme kararını desteklediğini belirterek, Gazze’deki durumun dayanılmaz boyutta olduğunu ifade etmişti.

Aynı günün ilerleyen saatlerinde Gazze Hükümeti, İsrail’in Kerem Ebu Salim Sınır Kapısı’nda bekleyen yardım tırlarının geçişini üçüncü gününde de engellediğini ve bu durumun uluslararası taahhütlere aykırı olduğunu açıklamıştı.

Gazze Şeridi’nde sivillere yönelik saldırılarını yoğunlaştıran İsrail ordusu, işgali genişletip kalıcı hale getirecek kara saldırılarına başladığını duyurmuştu.

Havadan tehdit ilanları fırlatıyorlar
İsrail ordusu, Gazze’nin özellikle kuzeyi ve diğer bölgelerde Filistinlilere saldırı tehdidi içeren ve güneye gitmelerini emreden ilanları havadan atmıştı.

Birleşmiş Milletler, insan hakları örgütleri ve uluslararası yardım kuruluşları, İsrail ordusunun söz konusu kara saldırısının zaten felaket halindeki insani durumu daha da kötüleştireceği uyarısı yapmıştı.

İsrail’in Gazze Şeridi’nin güneyinde Filistinlileri sürdükten sonra sınırlı miktarda insani yardım dağıtacağı “toplama kampları” kurduğu, İsrail basınına yansımıştı. İsrail ordusunun, güneydeki Refah kentinde geniş alanları düzleyerek bunun için hazırladığı uydu görüntüleriyle ortaya çıkmıştı.

Devamını Oku

Dünya

Cumhurbaşkanı Tatar, UBP Gençlik Kolları, AK Parti Gençlik Kolları ile Yeni Azerbaycan Partisi Gençlik Kolları heyetlerini kabul etti

Published

2 gün önce

on

Mayıs 21, 2025

By

Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, UBP Gençlik Kolları, AK Parti Gençlik Kolları ile Yeni Azerbaycan Partisi Gençlik Kolları Başkanları ve Yöneticileri kabul ederek, görüştü.

Kabulde yaptığı konuşmada, ziyaretten duyduğu memnuniyeti ifade eden Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Türk Devletleri Teşkilatı’nda Gözlemci Üye statüsünü yakalamanın gururunu yaşadıklarını ifade etti. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, Azerbaycan Cumhuriyeti ile ilişkilerin derinleşerek, geliştirilmesinin Kıbrıs Türk halkı için önemli olduğunu vurgulayarak, önemli temaslar gerçekleştirmek adına yapılan bu ziyaretlerin anlamlı olduğunu belirtti.

Kıbrıs Türk halkının büyük bir tarihi olduğunu belirten Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, bu topraklarda mücadeleyi sürdürdüklerini vurguladı. Geçmişten getirilen milli değerler ile bağımsız bir devlet olarak, egemenlik hakları doğrultusunda karşılaşılan her türlü zorluğa karşı duracaklarını ifade etti.

“Gençler, geleceğimizin teminatıdır” diyen Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, gençlere duyduğu güveni belirterek, gençlerin kaynaşmasının önemli mesajlar verdiğini vurguladı. Gençlerin buluşmasının dünyaya “Kıbrıs Türk halkının yalnız olmadığı” mesajını verdiğini belirten Cumhurbaşkanı Tatar, bu coğrafyada Kıbrıs Türkünün varlığını sürdürürken Türkiye ve Azerbaycan’ın desteklerinin oldukça önemli olduğunu ifade etti.

Devamını Oku

Trending

Reklam