Kuzey Kıbrıs İşverenler Sendikası Başkanı Metin Arhun, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun yarın 2025 yılının ikinci asgari ücretini belirlemek için toplanacağına işaret ederek, Komisyon’un popülist ve siyasi hedefler olmadan, ayakları sağlam zemine basan bir sonuç üretmesi gerektiğini belirtti.

Kuzey Kıbrıs İşverenler Sendikası Başkanı Metin Arhun, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun yarınki toplantısı öncesinde sendikanın bazı tespitlerini paylaşmayı gerekli gördüklerini belirtti ve bunları şöyle sıraladı:

“1-Yasamıza göre asgari ücret dört kişilik bir ailenin geçim ücreti değildir. 22/1975 sayılı Asgari Ücretler Yasası’nın 2. maddesine göre ‘asgari ücret’, işçilere normal bir çalışma günü karşılığı olarak ödenen ve işçi ile eşinin ve bir veya iki çocuğunun ihtiyaçlarının karşılanmasından bahseder. Nitekim Komisyon, KKTC İstatistik Kurumunun yaptığı araştırmada tespit ettiği, KKTC deki ortalama aile kişi sayısı olarak 3,1 rakamını dikkate almaktadır.

2- 22/1975 sayılı Asgari Ücretler Yasası, asgari ücreti belirlerken sadece belirlenen hayat pahalılığı oranına bakılması gerektiğini içermez. Yasanın 4. Maddesi, Komisyonun asgari ücreti saptanırken, aşağıdaki esaslara dayanarak belirlenmesi gerektiğini anlatır. Bu esaslar ise yasamızda; Devlet Plânlama Örgütü ile Ticaret Bakanlığınca saptanan geçim indeksi; işçi ve ailelerinin insanca yaşam için gereksinmeleri; hayat pahalılığı ve genel seyir; çalışanların yasalara dayalı olarak elde ettikleri sosyal güvenlik menfaatleri; verimlilik, istihdam ve devamlılık gibi benzer ekonomik faktörler; çalışanların, ulusal gelirden sosyal adalete dayalı pay alabilmesi şeklinde yer alır.

3-Yıllar itibarıyla asgari ücret, reel anlamda aşırı yükselmiştir. 2020 Şubat ayında 485 stg. olan brüt asgari ücret, 2021 şubat ayında 436 stg., 2022 Şubat ayında 386 stg., 2023 Ocak ayında 600 stg., 2024 Ocak ayında 730 stg., 2025 Ocak ayında 993 stg.’ye (1.170 euro) yükselmiştir. Yani reel olarak İngiliz sterlini cinsinden son üç yılda yüzde 157 artmıştır.

4- Asgari ücretin aşırı artışı KKTC’nin rekabet edilirliğine ciddi olarak darbe vurmuş ve pek çok üretim çeşidi rekabet edebilirliğini yitirmiş, rekabet edemeyen sektörler, ya üretimini durdurmuş ya da küçülmek zorunda kalmıştır. Asgari ücret, Avrupa Birliği’nin pek çok ülkesinden yüksek hale gelmiştir. Aynı tarihte, KKTC de 1,170 euro olan asgari ücret, Polonya’da 1.091 euro, Portekiz’de 1.015 euro, Yunanistan’da 968 euro, Çekya’da 825 euro, Romanya’da 814 euro, Türkiye’de 708 euro, Macaristan’da ise 706 euro olarak uygulanmakta idi.

5- Üçüncü ülkelerden getirerek çalışma izinli olarak çalıştırılan kişilere uygulanacak Asgari ücretin, iaşe ve barınma sağlanan kişilere yönelik olarak yüzde 30-50 aralığında daha düşük olarak uygulanmasının önü açılmalıdır. Üçüncü ülkelerde gelen çalışanlara, işveren tarafından iaşe ve lojman sağlanmakla, ancak sağlanan bu imkanlar çalışanın ücretine mahsup edilememektedir. Bu ülkelerde uygulanan asgari ücret 80-150 euro aralığındadır. Bu dengesiz fark, ülkemize yönelik insan kaçakçılığı da hortlamıştır.”

Arhun ayrıca, “kamu kesimi çalışanlarına verilen brüt yüzde 17,9 maaş artışının, vergi kesintileri sebebiyle net maaşlara çok daha düşük (2/3) artış olarak yansıdığını” belirterek, “Asgari Ücret vergiden muaftır. Bu sebeple kamu kesimi maaşları ile aynı oranda bir artış hedefi varsa, bu oran net artış oranı dikkate alınarak belirlenmelidir.” ifadelerini kullandı.

Arhun, “Asgari Ücret Tespit Komisyonu, bu gerçeklerden hareketle, gerçek verilere dayalı, ülkemiz ekonomik şartlarını ve yasal zemini dikkate alarak, tüm kesimlerin ihtiyaçlarını göz ardı etmeden, popülist ve siyasi hedeflerle değil, ayakları sağlam zemine basan bir sonuç üretmelidir.” dedi.

Yüksek Yönetim Denetçisi (Ombudsman), Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın Girne Antik Limanı’nda Turizm Endüstrisi Teşvik Yasası ve Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’ne aykırı hareket eden işletmeler konusunda kendisine verilmiş yetkileri kullanmadığını saptadı.

Girne Antik Limanı’nda kamuya açık alanları kullanan işletmelerden yasaya uygun biçimde geçici kullanım ücreti tahsil edilmesi konusunda gerekenin yapmadığı şikayetini araştıran Ombudsman, sözleşme imzalanan 19 işletmenin bakanlığa toplamda 297 bin 839 Euro borcu bulunduğunu tespit etti. Ombudsman, yasa ve tüzüklere uygun davranmayan bakanlığın, 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın Hukuka Uygun Davranma Yükümlülüğü ilkesine de aykırı hareket ettiğini belirtti.

Ombudsman, Faik Gencer’in Girne Antik Liman’daki işletmelerden kamuya açık alanlara yerleştirdikleri masalar için ücret tahsil edilmesi konusunda gereğinin yerine getirilmediği iddiasıyla yaptığı başvuru üzerine konuyu inceleyerek rapor hazırladı.

Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı Müsteşarı’nın kendilerine 13 Kasım 2024 tarihine ait işletmelerin birikmiş olan borçlarının kapatılması adına hazırlandığını belirttiği bir genelge sunduğunun belirtildiği raporda, “Dairemize gönderilen genelgenin konu başlığı ‘Girne Antik Liman Geçici Yer Kullanım Ücreti Ödemesi’ olsa da yazının içeriği Limandaki yatlar ve balıkçı tekneleri ile ilgilidir. Ülkemiz turizminin en kıymetli noktalarından biri olan Girne Antik Liman’dan sorumlu olan Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın konuya yaklaşımının en hafif tabir ile özensiz olduğunu söylemek mümkündür.” denildi.

Girne Antik Liman’dan sorumlu olan Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın Turizm Endüstrisi Teşvik Yasası’na riayet etmeyen işletmeler konusunda yıllarca hiçbir işlem başlatmadığının kaydedildiği raporda, “Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın, 16/1987 sayılı Turizm Endüstrisi Teşvik Yasası ve Girne Antik Limanı Koruma ve Geliştirme Esasları Tüzüğü’ne aykırı hareket eden işletmeler konusunda kendisine verilmiş yetkileri kullanmadığı anlaşılmıştır. Başbakan Yardımcılığı, Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı, Yasa ve Tüzüklere uygun davranmamış, 27/2013 sayılı İyi İdare Yasası’nın Hukuka Uygun Davranma Yükümlülüğü ilkesine aykırı hareket etmiştir.” ifadeleri kullanıldı.

KKTC vatandaşı şehit yakını, gazi ve gazi yakınları THY ile Türkiye’ye yüzde 50 indirimli uçabilmesine imkan sağlayacak protokol imzalandı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve Türk Hava Yolları KKTC Müdürlüğü arasında bugün imzalanan protokolle, verilen tanıtım kartlarını biletleme esnasında fiziksel olarak ibraz edilmesi şartıyla KKTC – Türkiye arasındaki karşılıklı seferlerde ekonomi sınıfa net ücretler üzerinden yüzde 50 oranında indirim uygulanacak.

Dışişleri Bakanlığı Toplantı Salonu’nda düzenlenen törende, protokole, Başbakan Ünal Üstel şahitliğinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Gardiyanoğlu, Maliye Bakanı Özdemir Berova ve Türk Hava Yolları A.O. KKTC Müdürü Pınar Ayvaz Arıkan imza attı.

-Üstel

Başbakan Ünal Üstel, törende yaptığı konuşmada, Kıbrıs Türk halkının özgürlüğüne devletine kavuşması amacıyla Türkiye Cumhuriyeti desteğiyle canını kanını malını veren şehit aileleri ve gazilere teşekkür ederek, sevgi saygıyla değerli büyüklerini selamladığını söyledi.

Üstel, Kıbrıs Türk halkının milli mücadele döneminde verdiği mücadeleyi anımsatarak, Türkiye Cumhuriyeti desteğiyle bugünlere geldiklerini vurguladı. Bıkmadan usanmadan bayrağı geleceğe taşımak için çalıştıklarını söyleyen Üstel, gazilere de seslendi.

Gazi unvanını bugüne kadar veremediklerini ancak yasanın yapıldığını, tüzüklerin hazırlandığını, bu çerçevede kimliklerin verileceğini ifade eden Üstel, Türkiye Cumhuriyeti ile birlikte çalışarak, gazilere, gazi yakınlarına ve şehit ailelerine oradaki haklarını burada sağlayacaklarını anlattı.

O çerçevede bugün de THY ile bu protokolü imzaladıklarını ifade eden Üstel, şehit aileleri, gaziler, aileleri ile birlikte yaklaşık 30 bine ulaşan kişinin THY ile avantajlı uçuşlara sahip olacağını işaret etti.

Üstel, 3 Ağustos’ta Londra’da lansmanı yapılacak A Jet ile imzalanan protokolü de anımsatarak, KKTC’den Türkiye’ye bilet fiyatlarının 6 bin TL’yi geçmeyeceğini, İngiltere’den KKTC’ye de 250 Euro’luk biletle gelinebileceğini belirtti. Üstel, bugün imzalanan protokolün de hayırlı olmasını temenni etti.

-Berova

Maliye Bakanı Özdemir Berova da, çok önemli bir protokole imza koyduklarını ifade ederek, Başbakan Üstel’in önderliğinde Türkiye Cumhuriyeti ile benzer önemli protokollere imza koyduklarını söyledi.

Şehit ve gazilerin devletin kurulmasında büyük önem taşıdığını ifade eden Berova, şehit, şehit aileleri ve gazilere verdikleri öneme işaret ederek, gazi kimliklerinin sahiplerine yakında dağıtılacağını kaydetti.

Berova, THY’nin protokolle ülkeye ve halka verdiği önemi gösterdiğini ifade ederek, “Esas olan halka hizmettir, biz de bu yolda bıkmadan yılmadan çalışmaya devam edeceğiz” dedi.

-Gardiyanoğlu

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Gardiyanoğlu da, bugünü onur ve gurur günü olarak niteledi.

Şehit ve gazilere büyük önem verdiklerini ifade eden Gardiyanoğlu, bir şehit ailesi olarak bu projeden büyük heyecan duyduklarını söyledi.

Gardiyanoğlu, protokolün hayırlı olmasını diledi.

-Arıkan

Türk Hava Yolları KKTC Ülke Müdürü Pınar Ayvaz Arıkan da konuşmasında, şehit yakınları, gazi ve gazi yakınlarının Türkiye’deki gibi haklardan yararlanacağı protokol için büyük emek verdiklerini ifade ederek, KKTC’de net ücret üzerinden yüzde 50 indirim yapılacağını söyledi.

Arıkan, projede yer almanın kendileri için önemli olduğunu ifade ederek, hayırlı olmasını diledi.

-Protokol

Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile THY arasında imzalanan protokol şöyle:

“Bu protokolün amacı, KKTC vatandaşı şehit yakınları, gazi ve gazi yakınlarına bilet ücretlerinde indirim uygulanması için KKTC Maliye Bakanlığı ve KKTC Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile Türk Hava Yolları A.O. arasında, yapılacak olan indirim şeklini ve usulünü belirlemektir.

İlgili yasalarca tanımlanan KKTC vatandaşı olan şehit yakını, gazi ve gazi yakınlarına, ilgili Bakanlıklar sorumluluğunda, tariflenen kişilere verilen tanıtım kartlarının biletleme esnasında fiziksel olarak ibraz edilmesi şartıyla; THY A.O. tarafindan icra edilen KKTC – Türkiye arasındaki karşılıklı seferlerde, ekonomi sınıfı net ücretler üzerinden yüzde 50 oraninda indirim uygulanacaktır.”